Sığla yağının sinnamik asit ve alkollerinden elde edilen türevler

Abstract

Sığla ağacı (Liquidambar orientalis Miller) Türkiye’de yetişen endemik bir ağaç türüdür. Muğla bölgesinde (Köyceğiz, Fethiye) yetişen ağaç dünyada 4 türe sahiptir. Sığla ağacı görünüş olarak çınara benzer fakat yaprakları çınar yaprağından daha küçüktür. Ağaçlar uzun ömürlü (200-300 yıl) ve 25-30 metre uzunluğa sahiptirler. Ağacın çoğalması, tohum, kök ve kütük sürgünlerden olur. Ormanların kesilmesi ve aşırı üretim gibi sebeplerden günümüzde sığla ormanlarının miktarı çok düşmüştür. Sığla yağı ağacın gövdesi kazınarak elde edilir. Bir zamanlar önemli bir ihraç maddesi olan sığla yağı günümüzde bu önemini kaybetmiştir. Kahverengimsi sarı renkte olup yarı sıvıdır. Acı bir tada ve sinnamik aside benzer bir kokuya sahiptir. % 35-40 civarındaki sinnamik asidi serbest ve ester halinde bulundurur. %1 civarında uçucu yağa sahip olan sığla yağı aynı zamanda % 60 civarında sitoresin denilen triterpen asidleri de içerir. Çalışmamızda sığla yağı, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü, Köyceğiz Orman İşletmesinden sağlandı. Yağ içinde bulunan sinnamik asit esterleri alkollü KOH çözeltisi ile hidroliz edildi. Hidroliz sonucu esterler, potasyum sinnamat ve alkollere dönüştürüldü. Potasyum sinnamat asitlendirilerek sinnamik aside sonra metil alkol ve etil alkolle tiyonil klorür varlığında esterlerine çevrildi. Alkoller, asetil klorür ile reaksiyona sokularak asetat türevlerine dönüştürüldü. Bu oluşan esterler, 1H NMR ve IR ve GC/MS gibi değişik teknikler ile karakterize edildi.