Sicill-i Ahval Defterlerine Göre Çankırı (Kengırı) Doğumlu Devlet Memurlarının Eğitim Geçmişleri

Abstract

Memurların özlük bilgilerinin tutulduğu sicill-i ahval defterleri, tarih araştırmalarının önemli kaynaklarındandır. Bu defterler vasıtasıyla Osmanlı bürokrasindeki memurların durumları, meslek öncesi ve mesleki aşamaları takip edilerek, başta eğitim alanında olmak üzere son dönem Osmanlı reformlarının taşradaki yansımalarını incelemek mümkündür. Bu çalışmada ilk olarak sicill-i ahval defterleri ve önemi, Çankırı (Kengırı) Sancağı ve Çankırı’da bulunan eğitim kurumları tanıtılmış sonra Çankırı merkez doğumlu olup sicill-i ahval defterlerinde kayıtlı olan 138 memur ele alınmıştır. Memurların eğitim hayatları; ilköğrenim, orta – yükseköğrenim, medrese eğitimi, okuryazar olduğu diller olarak sınıflandırılmış ve incelenmiştir. Elde edilen verilere göre 19. yüzyılın ortasından 20. yüzyılın başına doğru gelindikçe, ilköğrenimde sıbyan mekteblerinden, ibtidai mekteblerine, orta ve yükseköğrenimde ise medreselerden, rüşdiyelere ve idadilere doğru bir tercih değişiminin yaşandığı, orta ve yüksek eğitim kurumları ile medreselerde yabancı dil eğitimi verilmesine rağmen az sayıda memurun Türkçe dışında bir yabancı dil öğrenebildiği, sancak merkezlerini inceleyen benzer çalışmalardan, Amasya, Antalya, Afyon, Sinop ve Çorum doğumlu memurların sicill-i ahvalleri ile karşılaştırıldığında yabancı dil bilenlerin oranının Çankırı doğumlu memurlarda düşük kaldığı görülmüştür.