Sezonowa i wieloletnia zmienność niektórych elementów klimatu w Tatrach i Karkonoszach w latach 1951-2015 = Seasonal and multiannual variability of selected elements of climate in the Tatra and Karkonosze Mts over the 1951-2015 period

Abstract

W ostatnich dekadach XX w. i na początku XXI w. obserwuje się w skali globalnej znaczący wzrost temperatury powietrza. W odniesieniu do pozostałych elementów klimatu informacje są rozbieżne. Na przykład, relacjonowany jest wzrost opadów lub ich zmniejszanie. Brak jest praktycznie informacji, czy i w jakim stopniu zmieniają się wilgotność powietrza i prędkość wiatru. Obszary górskie są miejscami szczególnie wrażliwymi na zmiany klimatu. Dlatego też w opracowaniu tym podjęto próbę porównania sezonowych i wieloletnich zmian niektórych elementów klimatu i wskaźników klimatycznych w polskich wysokich górach (Tatry i Karkonosze) w latach 1951–2015. Stwierdzono szereg podobieństw i różnic klimatycznych pomiędzy badanymi pasmami, zwłaszcza w odniesieniu do gradientów wysokościowych temperatury powietrza (gradient średniej rocznej temperatury powietrza wynosi -0,53°C w Tatrach i -0,55°C na 100 m wzniesienia w Karkonoszach)1 i pokrywy śnieżnej (10 cm/100 m w Tatrach i 12 cm/100 m w Karkonoszach). Opady atmosferyczne cechują się gradientem wysokościowym 38 mm/100 m w Karkonoszach i 53 mm/100 m w Tatrach. Stwierdzono także podobieństwa i różnice tempa zmian różnych elementów klimatu w analizowanym wieloleciu. W przypadku średniej rocznej temperatury istotny trend zmian wynosi w obydwu pasmach około 0,3°C na 10 lat. W większości przypadków zmiany charakterystyk opadowych oraz dotyczących pokrywy śnieżnej są nieistotne statystycznie.