Seyyid Ahmet Arvasi’nin Görüşlerinde İman ve İnsan Psikolojisi

Abstract

Seyyid Ahmet Arvasi, Cumhuriyet Dönemi’nde yetişen önemli mütefekkirlerden biridir. Eğitim, siyaset, felsefe, psikoloji, sosyoloji ve din alanlarında önemli eserleri olan büyük bir fikir adamıdır. Çalışmanın temel amacı, çok yönlü bir kişiliğe sahip olan Arvasi’nin psikoloji ve din psikolojisi ile ilgili görüşlerini tespit etmek, iman psikolojisi ve insan psikolojisine dair düşüncelerini analiz etmektir. Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi metodu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Seyyid Ahmet Arvasi’nin eserlerinde insan psikolojisi ve iman konusu din psikolojisi bakış açısıyla ele alınıp incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Seyyid Ahmet Arvasi’nin insan psikolojisini ele alırken iman ve değer olguları temelinde konuyu tartıştığı tespit edilmiştir. İnsan psikolojisi ile ilgili analizler yaparken insan ahlakını temel almıştır. Arvasi, insanın fıtri olarak inanma eğiliminde olduğu görüşü ile davranışçılığın görüşlerine karşı antitez üretmiştir. İnsanı materyalist ve pozitivist bir bakış açısıyla değerlendiren modern yaklaşımlara karşı insanın mistik, manevi ve dini yönlerine vurgu yapması ve insanın bu yönünün materyalizme hizmet eden akılla değil zeka ile ilişkili olduğunu söylemesi din ile ilgili bilişsel bir değerlendirme yaptığını göstermiştir. Arvasi insanın gelişmesi ve ilerlemesi, hümanist psikolojinin kendini gerçekleştirme diye adlandırdığı tekamül derecesine ermesi için imanın tek yol olduğunu söyleyerek bu yolun ruhi yaşantıların beslenmesi ile yürüneceğini söylemiştir.