Sac Kalıplama Prosesinde DD13 ve S355MC Malzemelerin Yırtılma Probleminin İncelenmesi ve Çözümü

Abstract

Otomotiv süspansiyon sistemlerinde kullanılan sac salıncak parçalarının kalıplama aşamasında boyun verme ve yırtılma sorunu ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada sac salıncak kolunun üretiminde kullanılan DD13 ve S355MC kalite sacların üretimde karşılaşılan yırtılma probleminin çözümü için bazı işlemler sırası ile uygulanarak problemin çözüm süreçleri araştırılmış ve problemin çözümü gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Autoform yazılım programı yardımıyla gerçekleştirilen analiz çalışmalarında yırtılmaya maruz kalacak kritik bölgeler tespit edilerek, geometride bazı iyileştirmeler yapılmıştır. Yapılan geometrik iyileştirme sonrası kalıplanmış numunelerin yırtılma hasarları incelenmiştir. Çalışmanın sonraki aşamalarında sırasıyla parlatma, kalıp yağlayıcı ve yırtılan bölgeye ısıl işlem uygulanarak gerçekleştirilmiştir. Her iki malzeme için de yırtılmanın gözlendiği bölgede oluşan çentik etkisinin giderilmesi için parlatma işleminde kauçuk esaslı yumuşak tip parlatma lastiği kullanılmıştır. Parlatma sonrasında DD13 için yırtılma probleminin boyun verme eğiliminde olduğu, S355MC malzemesinde ise yırtılma probleminin azaldığı gözlenmiştir. Bir sonraki aşamada, her iki malzemeye sürtünmeyi azaltmak için kalıp yağlayıcı teflon film kullanılmıştır. DD13 malzemesi için yırtılma problemi tamamen giderilirken, S355MC malzemesinde boyun verme ve yırtılma problemleri azda olsa devam etmektedir. Son aşamada yırtılma problemi giderilemeyen S355MC malzemesinin kritik bölgesine ısıl işlem uygulanmış ve bu malzemenin kalıplanmasında karşılaşılan yırtılma problemi giderilmiştir. Çalışmalara ek olarak DD13 ve S355MC sac malzemesi kullanılarak elde edilen hatasız sac salıncak parçalara ±380 kgf çevrim yükü altında 500.000 çevrim ile uygulanan yorulma testleri sonrasında parçalarda herhangi bir hasar gözlenmemiştir.