Öğretmen Adayları İle Fen Deneyleri Konusunda Yapılan Çalışmaların Betimsel İçerik Analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğretmen adayları ile fen deneyleri konusunda yapılan çalışmaların yılları, amaçları, gerekçeleri, araştırma yöntemleri, örneklemleri, veri toplama yöntemleri, bulguları, sonuçları ve önerilerinin betimsel tarama ile analiz edip sunulmasıdır. Bu araştırmada, Google Akademik, YÖK Ulusal TEZ Merkezi, Giresun Üniversitesi Sanal Kütüphanesi Piri Reis ve ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları’nda “fen ve deney, öğretmen adayları ve deney, öğretmen adaylarının gözüyle deney, deney görüşleri” ve bu anahtar kelimelerin İngilizcelerini içeren çalışmalar taranmıştır. Tarama sürecinde altı yüksek lisans tezi, 23 Türkçe ve bir İngilizce makale olmak üzere toplam 30 adet çalışma tespit edilmiş ve bunlar araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Elde edilen veriler analiz edilerek belirli temalara ayrılmış tablo, içindeler, grafik ve şekiller halinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda çalışmaların çoğunlukla öğretmen adaylarının deneysel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik amaçlar taşıdığı ve bu amaçlara yönelik olarak en sık kullanılan araştırma yönteminin tarama modeli olduğu görülmüştür. Çalışmaların yayımlandığı yıllara göre dağılımlarına bakıldığında, en fazla çalışmanın 2018 yılında yayımladığı; 2003, 2004, 2007, 2008, 2013, 2022 yıllarında ise hiç çalışma yayımlanmadığı belirlenmiştir. Çalışmalarda veri toplama aracı olarak en fazla görüşme formunun tercih edildiği, çalışmalarda en çok tercih edilen öğretmen adayı grubunun fen bilgisi-fen bilimleri çalışma grubunun olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaların sonuçlarına bakıldığında, öğretmen adaylarının süreç içerisinde zorlandığı ancak deney planlama ve deney yürütme becerilerinin kullanıldığı argümantasyon temelli öğrenme, mikroorganizmalarda deney tasarlama vb. uygulamalarının gerekli olduğu görülmüştür. Ayrıca bu uygulamalar neticesinde öğretmen adaylarının; deney malzemelerini kullanma, deney öncesi önlem alma, deney esnasında yapılacakları düzene koyma, deney sonrası rapor tutma, sosyal olma ve işbirlikçi çalışma gibi çeşitli becerilerinin arttığını belirttikleri tespit edilmiştir. Araştırmaların önerilerine bakıldığında öğretmen adaylarının kendi deneylerini tasarlayıp yürütmeleri konusunda öğretmen adaylarına fırsatlar verilmesi gerektiği önerisinin öne çıktığı tespit edilmiştir.