Public Order Problems in Adapazarı (1876-1908)

Abstract

Farklı etnik kökenden birçok milletin yaşadığı Adapazarı, bölgeye gelen muhacirlerle birlikte daha da karmaşık bir hale gelmiştir. Bir sorun yumağını andıran bu bölgede, öne çıkan ana asayiş sorunu ise eşkıyalıktır. Özelikle muhacirlerin Adapazarı’nda yaşayan halkın mallarını gasp ettikleri görülmektedir. Direnip karşı koymaya çalışanlar ise darp edilmiş, hatta öldürülmüşlerdir. Muhacirlerin perişan durumlarının bu suçlara zemin hazırladığı açıktır. Uzak coğrafyalardan tüm mal varlıklarını bırakarak Adapazarı’na gelen bu insanlar, yaşamak için bu suçlara karışmışlardır. Bu kaotik durum Adapazarı ve çevresindeki huzuru bozmuştur. Yüzyıllardır huzur içinde yaşayan Adapazarı halkı arasında büyük bir korku ve panik başlamıştır. Her an bir eşkıya veya çete grubuyla karşılaşabilme tehlikesi, bölge halkını tedirgin etmiştir. İngiltere ve Amerika gibi devletlerin Ermeniler üzerinde yaptıkları çalışmalar da bölgedeki asayişi bozmuştur. Bu misyonerlik faaliyetlerinden Adapazarı'nda yaşayan Ermenilerin fazlasıyla etkilendiği görülmektedir. Bağımsızlık hayali ile eylemlerde bulunan Ermeniler, bölgede bazı problemlerin yaşanmasına neden olmuşlardır. Adapazarı'nda yaşanan asayiş sorunlarından biri de iskâna uygun olmayan bataklıkların kurutulmasıyla ortaya çıkmıştır. Kurutulan araziler üzerindeki hak iddiaları yüzünden çeşitli asayiş sorunları baş göstermiştir. Osmanlı Devleti’nin aldığı önlemler ise sorunları bir dereceye kadar azaltmış, ancak sona erdirememiştir. Adam kaçırma, tehdit, darp, gasp, yaralama ve cinayet hâdiseleri bölgede sıklıkla karşılaşılan ve neredeyse sıradanlaşan asayiş sorunlarındandır.