Abstract
Kütüphaneler, bilgiye erişimde kullanıcı ile bilgi arasında köprü görevi üstlenmektedir. Bilginin derlenmesinde, düzenlenmesinde ve kullanıma sunulmasında önemli bir rol oynayan kütüphane çalışanlarının mesleğe karşı sorumluluklarını yazılı hale getiren mesleki etik ilkeler, tüm kütüphanelerde olduğu gibi, halk kütüphanelerinde de etkin bir role sahiptir. Daha çok toplumla iç içe hizmet veren ve kapıları herkese açık olan halk kütüphanesi çalışanları için mesleki etik ilkeler vazgeçilemez niteliktedir. Çalışma, Türkiye’deki halk kütüphanelerinde görev yapan kütüphanecilerin mesleki etik algısını ve bu bağlamda mesleki etik ilkelerinin uygulanabilirlik durumunu İzmir ili örneği üzerinden saptamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, İzmir ilinde yer alan 38 il/ilçe halk kütüphanesinde hizmet veren kütüphane çalışanlarının mesleki etik farkındalığını ölçmeye yönelik sorular derlenmiş ve bu sorulara verilen yanıtlar üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Yönetici ve kütüphane çalışanlarından oluşan toplamda 166 kişilik evrende, görev tanımları nedeniyle kullanıcılarla doğrudan teması olan ve buna bağlı olarak etik ikilemler yaşamak durumunda kalan 110 personel, örneklem olarak seçilmiştir. Bu grup içerisinden 89 kişinin vermiş olduğu yanıtlar, SPSS istatistik yazılım programından yararlanılarak araştırmanın amacı odağında analiz edilmiştir. Anket çalışmasına katılan halk kütüphanesi çalışanlarının vermiş oldukları yanıtlar neticesinde, çalışanların mesleki etik ilkeler konusunda yeterli farkındalığa sahibi olmadıkları ve mesleki etik ikilem durumlarında ‘doğru’ olanı yapma yetkinliklerinin tam olmadığı tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak, çalışmanın evrenini oluşturan kütüphanecilerin, toplumun tamamına hizmet verme yükümlülüğü olan halk kütüphanesi işleyişinde mesleki etik duyarlılığını mesleki davranışlarına yeteri kadar yansımadığı sonucuna varılmıştır. Çalışmanın sonunda, elde edilen bulgular ışığında mesleki etik ilkelerin, günümüzün değişen dinamikleri ve hizmet anlayışı doğrultusunda güncellenerek yeniden ve tüm paydaşları eksiksiz kucaklayacak şekilde revize edilmesinin gerekliliğine dikkat çekilmiş ve bu konuda bulgulardan yola çıkılarak önerilerde bulunulmuştur.
Highlights
İnsanoğlu doğduğu andan itibaren düzeni belirli kurallar bütünü ile oluşturulan ve korunan bir toplumun parçası olarak yaşamaya başlar
Kütüphaneciler için gerekli olan etik ilkeler, kütüphane iş akışını düzenler ve sorumluluk bilinci ile kullanıcılara daha iyi bir hizmet sunulmasını sağlar
Ankete katılan halk kütüphanesi çalışanlarının büyük bir kısmının kütüphanecilik formasyonuna sahip olmaması ve bu alanda hizmet verdikleri tecrübeleri ile mesleğe karşı olan tutumlarının şekillenmesi durumu göz önüne alınarak, çalışanların “Kütüphane çalışanı olarak bir kişisel mesleki etik standardım var” önermesine yönelik verilen cevaplar Tablo 9’da detaylandırılmıştır
Summary
Mesleki etik konusunda birçok alanda çalışmalar yapılsa da Bilgi ve Belge Yönetimi (BBY) disiplini ya da kütüphanecilik mesleği ile ilgili Türkiye’de yapılan bilimsel araştırmaların sayısı görece daha azdır. Kızılkan (1988), “Düşünce özgürlüğü ve kütüphanecilik” adlı çalışmasında, düşünce özgürlüğü ve sansür konusunu kütüphaneler için irdelemiş, daha sonra 1994 yılında hazırlamış olduğu yüksek lisans tezinde kütüphanecilik mesleği-etik ilişkisini daha ayrıntılı bir biçimde ele almıştır. Bu sempozyumda sunduğu bildiride Kızılöz (2014), Ankara’da yer alan il ve ilçe halk kütüphanelerine anket çalışması uygulamış ve sonucunda çalışanların birçoğunun BBY bölümü mezunu olmadığı, bu yüzden de etik ilkeler konusunda bilgi sahibi olmadıkları sonucunu ortaya koymuştur. Konuyu daha geniş bir örneklemle (İzmir’de görev yapan ve TKD İzmir Şubesi’ne üye olan tüm kütüphaneciler) ele alan Akkaya (2014), kütüphanecilerin mesleki bilgi deneyimleri ışığında mesleki etik ilkelere karşı tutumlarını incelemiş ve 42 sorudan oluşan anket çalışmasını 123 kütüphane çalışanı ile paylaşmıştır. Yine aynı sempozyum kitabında Yılmaz (2014) tarafından kaleme alınan “Bilgi ve belge yönetimi etiği ya da "iyi kütüphaneci" olmak” adlı bildiri de etik ve meslek etiği kavramları bağlamında iyi kütüphanecinin rolü üzerinde betimsel bir çalışma ortaya koymuştur. Bu sebeple meslek mezunu olsun ya da olmasın bu alanda hizmet eden her kütüphane çalışanının mesleğin ilerlemesi ve saygınlık kazanması için etik davranışlar içerisinde olması gerektiğinden ve etik ilkelerin mesleğin saygınlığı bağlamındaki değerinden bahsetmiştir
Sign-in/Register to view highlights & summary Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callDisclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
