POPULATION CHARACTERISTICS OF ERZURUM PROVINCE ACCORDING TO THE 1927 POPULATION CENSUS

Abstract

Osmanlı döneminde modern anlamda ilk nüfus sayımı, asker sayısını belirleme ve vergi toplama işlerini düzenleme amacıyla 1831 yılında yapılmıştır. Sadece erkek nüfusun tespitinin yapıldığı sayımda çeşitli sebeplerden dolayı yaşanan vergi eşitsizliklerinin giderilmesi ve askerlik yapacak Müslümanların sayısının belirlenmesi amaçlanmıştır. 1844 yılında yapılan nüfus sayımına kadın nüfus da dâhil edilmiştir. 
 Osmanlı’da son nüfus sayımı 1914 yılında yapılmıştır. Bu sayıma göre Osmanlı Devleti’ndeki toplam nüfus 18.520.016’dır. Bunun 15.044.846’sı Müslüman nüfus, 3.475.170’i gayrimüslim nüfustan oluşmaktadır. Erzurum, Erzincan ve Beyazıt sancaklarından oluşan Erzurum Vilayeti’nin nüfus oranı ise genel nüfusun % 4.4’ünü oluşturmaktadır. Nüfusun 673.297’si Müslüman, 142.135’i gayrimüslim olmak üzere toplamı 815.432 kişidir.
 Yaşanan savaşlar sonucu gerçekleşen toprak kayıpları ve göçler, ülkenin demografik yapısında önemli değişikliklere sebep olmuş ve mevcut nüfus hakkında ki bilgiler geçerliliğini yitirmişti. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte var olan nüfus potansiyelinin bilinmesi ve değerlendirilmesi amacıyla yeniden bir nüfus sayımına ihtiyaç duyulmuştur. Bunun için öncelikle 25 Nisan 1926’da 3517 sayılı kararname ile bir talimatname çıkarılmış ve Başvekalete bağlı İstatistik Umum Müdürlüğü kurulmuştur. 2 Haziran 1926'da ülke nüfusunun sayısını ve nüfusun özelliklerini belirlemek amacıyla, hükümet tarafından meclise sunulan kanun teklifi kabûl edilerek kanunlaşmıştır. Gerekli hazırlıkların tamamlanmasının ardından, 28 Ekim 1927 yılında genel nüfus sayımı yapılmış, ülkenin sosyal, kültürel, ekonomik vb. birçok alanında önemli bilgilere ulaşılmıştır.
 Bu çalışmamızda Erzurum vilayetinin idari yapısı ve tarihsel süreç içerisindeki nüfus özellikleri hakkında bilgiler verilecek, 1927 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre Erzurum vilayetinin nüfusu, cinsiyet ve yaş dağılımı, eğitim düzeyi, çalıştığı iş kolları, etnik yapısı, dili ve inançları, medeni halleri, sağlık durumları ile ilgili istatistiki sonuçlar incelenerek değerlendirmelerde bulunulacaktır.