Polonia brazylijska — przegląd badań oraz informacje o wybranych zespołach archiwalnych

Abstract

Historia polskiego osadnictwa w Brazylii sięga połowy XIX w. Największe nasilenie migracji nastąpiło w latach 1890–1892 i zostało nazwane „gorączką brazylijską”. Działające od tego czasu liczne polskie organizacje i stowarzyszenia kultywowały polskość i pielęgnowały pamięć o kraju przodków. Aktywne w tych działaniach było także polskie duchowieństwo. Skala migracji spowodowała, że badania nad Polonią stały się przedmiotem licznych opracowań naukowych. Szczególnie popularne były studia nad dziejami osadnictwa, materiały wspomnieniowe, dokumentujące działalność organizacji polonijnych, poświęcone ważnym postaciom życia społecznego, kulturalnego, gospodarczego i religijnego. Wiele zagadnień związanych z obecnością i działalnością Polaków w Brazylii wciąż jednak czeka na rzetelne opracowanie. Wydaje się, iż pilną potrzebę stanowi inwentaryzacja, digitalizacja i udostępnienie nieeksplorowanych do tej pory materiałów źródłowych, które mogą stać się asumptem do dalszych badań. Cennym zasobem źródłowym dysponuje archiwum Zgromadzenia Księży Chrystusowców w Kurytybie. Było ono celem kwerendy prowadzonej w marcu i kwietniu 2023 r. Wstępne wyniki tych badań omówiono w prezentowanym tekście.