Polar Science Diplomacy of Türkiye

Abstract

Bilim ve dış politikanın kesişim noktasında yer alan bilim diplomasisi kavramı, devletler arasında ikili ve çok taraflı bilimsel iş birliklerine ortak bir zemin sunma potansiyeli nedeniyle küresel iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine paralel olarak son yıllarda sıklıkla gündeme gelmektedir. Bilim diplomasisinin kavramsallaşmasını Antarktika Antlaşmalar Zirvesi’ne dayandıran görüşler nedeniyle öncülleri, boyutları ve uygulama usullerine yönelik gerçekleştirilen güncel çalışmalarda konunun daha kapsamlı ele alınabilmesi için tarihsel perspektifin önemi vurgulanmıştır. Türkiye’nin kutuplara yönelik bilimsel araştırmalarına tarihsel perspektiften bakıldığında ise kutup araştırmalarına yönelik ilgisinin 1932 ve 1933 yılları arasında 34 devletin katılımıyla düzenlenen 2. Uluslararası Kutup Yılı’na dayandığı görülmektedir. Bu minvalde çalışma kapsamında tarihsel araştırma yöntemi kullanılarak T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’nda yer alan resmi dokümanların yanı sıra söz konusu dokümanlarda elde edilen bulguların ışığında kutup araştırmalarına katkı sağlayan Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Harita Genel Müdürlüğü gibi çeşitli kurumların arşivleri de taranarak bütüncül bir bakış açısıyla Türkiye’nin kutup bilim diplomasisi sürecine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı; başarılı bir kamu diplomasisi faaliyeti olarak yürütmekte olduğu kutuplara yönelik bilimsel araştırmalarına 2017 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (PolReC)’in kurulmasıyla yaptığı atılım sonrasında 2019 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bünyesinde Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE)’nin kurulmasıyla kurumsal bir nitelik ve ivme kazandıran Türkiye’nin, kutup bilim diplomasisi potansiyelini geliştirmesine katkı sağlamaktır.