Poezja panegiryczna Cypriana Bazylika. Wiersze poświęcone Mikołajowi Radziwiłłowi Czarnemu i Mikołajowi Radziwiłłowi Rudemu

Dariusz Chemperek

doi:10.17951/sb.2020.14.157-170

Abstract

<p>Cyprian Bazylik to renesansowy poeta, drukarz w Brześciu Litewskim, tłumacz i muzyk silnie związany z domem Radziwiłłowskim. Tworzył w języku polskim. Artykuł poświęcony jest dwu wierszom z roku 1566, dedykowanych przez Bazylika zmarłemu Mikołajowi Radziwiłłowi Czarnemu i żyjącemu Mikołajowi Radziwiłłowi Rudemu. Są jednymi z najstarszych polskojęzycznych wierszy panegirycznych na Litwie i nie były dotąd analizowane z religijnego punktu widzenia. Oba utwory znajdują się w ramie wydawniczej dwu druków, opracowanych przez Tomasza Falconiusa, litewskiego antytrynitarza, będących edycjami części <em>Biblii brzeskiej</em> i wydanych w oficynie brzeskiej przez Bazylika. Treści panegiryczne są w obu tekstach poetyckich zaskakująco zdawkowe, natomiast ujawnia się w nich Bazylik (znany jako ewangelik reformowany) jako niedwuznaczny zwolennik antytrynitaryzmu. Utwory te są ciekawym świadectwem sytuacji, w jakiej znaleźli się bracia polscy na Litwie po śmierci (1565) protektora tego wyznania Radziwiłła Czarnego. Niezwykły ton wiersza skierowanego do Mikołaja Rudego – zarazem prośby i religijne groźby – świadczy zarówno o złej sytuacji antytrynitarzy litewskich (musiała się ona pogorszyć w ciągu pół roku) jak i o wysokim poczuciu godności własnej poety.</p>

Highlights

S The Panegyric Poetry of Cyprian Bazylik
The article discusses two poems from the year 1566, dedicated by Bazylik to the late Mikołaj ‘the Black’ Radziwiłł (January 1566) and the living Mikołaj ‘the Red’ Radziwiłł (June 1566). Both poems are one of the oldest examples of panegyric poetry in Polish language in the Great Duchy of Lithuania and they were not analized before from religious point of viev. They are contained within the editorial framework of two publications, edited by Tomasz Falconius, a Lithuanian adherent of antitrinitarianism, which are editions of parts of the Brest Bible and which were published by Bazylik in the Brest printing house
The poems are an interesting testimony to the situation of the Polish Brethren in Lithuania after the death of the patron of this religious belief, Mikołaj ‘the Black’ Radziwiłł

Summary

Introduction

S The Panegyric Poetry of Cyprian Bazylik. Poems Dedicated to Mikołaj ‘the Black’ Radziwiłł and Mikołaj ‘the Red’ Radziwiłł. The poems are an interesting testimony to the situation of the Polish Brethren in Lithuania after the death (in 1565) of the patron of this religious belief, Mikołaj ‘the Black’ Radziwiłł.

Results

Conclusion