Początki polskiej pieśni kościelnej i jej tematyka

Abstract

Polska pieśń kościelna, jednogłosowa i przeznczona dla ludu, stanowi ważny element wielkiego dziedzictwa kultury religijnej Kościoła w Polsce. Jej pojawienie się było w badaniach naukowców wyjaśniane przez wiele teorii. Powszechnie przyjmuje się, że powstała najprawdopodobniej w XIII wieku. Pierwsza badana teoria wywodzi ją z tzw. kierleszu, fonetycznie przekształconej krótkiej formuły Kyrie eleison, śpiewanej przy różnych okazjach. Jednakże, poza kilkoma przypadkami, nie słyszy się w Polsce nic o „kierleszu”. Preferowanym przez Feichta, przeciwnika teorii kierleszowej, źródłem polskiej pieśni jest wprowadzenie odmawiania w języku polskim pacierza w każdą niedzielę i święto, zaraz po odczytaniu Ewangelii. Jednakże można uznać te praktyki jako wstępny etap torujący drogę dla polskiej pieśni. Dominującą teorią jest ta, mówiąca, że źródłem pieśni w Polsce jest łacińska hymnodia, tłumaczona mniej lub bardziej wiernie na język polski. Powstanie polskiej pieśni religijnej wynikało przede wszystkim z zapotrzebowania wiernych na nie w obrzędach religijnych, zarówno pozaliturgicznych, jak i w samej liturgii. Pierwsze pieśni w języku polskim reprezentowały pieśni wielkanocne, pasyjne oraz maryjne.