Physico-Chemical Water Quality of Some Streams Flowing to the Southeastern Black Sea

Abstract

Daha çok tarıma dayalı küçük ölçekli sanayi teşekküllerinin yer aldığı Doğu Karadeniz’de gerek sivil yerleşim alanları ve gerekse işletmeler genellikle akarsu havzalarına veya bitişik alanlarına kurulmaktadır. Orografik yağışlar sebebiyle erozyon oluşmakta tarımsal alanlar ve diğer arazilerden süpürülüp gelen gerek doğal ve suni nütrientler ve gerekse diğer katı maddeler akarsuların kalitesini istenmeyen ölçüde değiştirmektedir. Evsel ve sanayi atık sularının katkılarıyla da kirliliğin boyutları oldukça artmaktadır (Verep ve ark.2005).Bu çalışmada, zengin bir akarsu kapasitesine sahip Güneydoğu Karadeniz Rize kıyılarına dökülen Sarayköy, Derepazarı, Çiftekavak, Taşlıdere derelerinin fizikokimyasal su kalitesi Mayıs 2011-Mayıs 2012 tarihleri arasında 13 aylık süreyle araştırılmıştır. Çalışmada derelerinin su kalitesi ve kirlilik parametrelerinin belirlenmesi amacıyla fizikokimyasal su kalitesi analizleri gerçekleştirilmiştir. Su örneklerinde Karbonat (CO3-2), bikarbonat (HCO3-), Karbondioksit (CO2), Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ5), Kalsiyum (Ca), Magnezyum (Mg), Toplam Sertlik, Nitrit (NO2), Nitrat( NO3), Fosfat (PO4) gibi ölçümler yapılmıştır. Diğer taraftan su sıcaklığı, çözünmüş oksijen, çözünmüş oksijen doygunluğu, elektriksel iletkenlik, pH, TDS ve tuzluluk gibi suyun bazı fiziksel özellikleri de ölçülmüştür.13 aylık çalışma sonunda yapılan ölçümlerde ortalama olarak; su sıcaklığı Sarayköy’de 14.2 °C, Derepazarı’nda 13.97 °C, Çiftekavak’ta 13.96 °C, Taşlıdere’de 13.10 °C olarak ölçülmüştür. Çözünmüş oksijen araştırılan derelerde 10-10.34 mg/l, elektriksel iletkenlik ise 143.96-170.22 mS/cm arasında bulunmuştur. pH Sarayköy’de 7.35, Derepazarı’nda 7.48, Çiftekavak’ta 7.65, Taşlıdere’de 7.85 olarak gözlenmiştir. TDS 52.37-94.19 mg/l arasında, toplam sertlik ise 45.69-52.07 mg/l arasında belirlenmiştir. Diğer parametrelerle ilgili bulgular da ana raporda sunulacaktır. Çalışmada Rize kıyılarına dökülen dört akarsuyun su kalitesi, Kıta içi su kalite standartlarına göre değerlendirildiğinde fiziksel ve bazı kimyasal parametreler açısından I.Sınıf su karakterinde (Yüksek kaliteli su) ancak inorganik azot konsantrasyonlarına göre II.Sınıf (Az kirli su) olduğu tespit edilmiştir. Su ürünleri yetiştiriciliği açısından ise genel olarak bu akarsuların soğuk karakterinde olması nedeniyle daha çok üst kotlarında alabalık yetiştiriciliğine uygun olabileceği düşünülmektedir.