Paternalist Administration in the Legitimation of Administrative Reform Efforts during the II. Constitutional Monarchy Period

Abstract

Bu çalışmada II. Meşrutiyet dönemi yönetici elitlerinin yönetsel ve anayasal reformları toplum nezdinde meşrulaştırmasında yönetsel paternalizmin taşıdığı işlevler irdelenmiştir. Böylelikle idari tarihin yanı sıra meşruiyet kavramı ve elitler ile kurumların kendi sosyolojik çevreleri ile iletişimi üzerine literatüre de katkı sağlanması amaçlanmıştır. Geç Osmanlı İmparatorluğu dönemi kapitalist ekonomik ilişkilerin ve bundan türeyen sosyal sınıfların görece zayıf olduğu koşullarda, yönetici elitlerin etkisiyle, sosyo-politik alanda modernleşme yönünde reformları içermektedir. II. Meşrutiyet dönemi ile üst yapıda giderek belirginleşen modern anayasal ve yönetsel kurumların, bu değişimin görece az yaşandığı sosyolojik çevreleri ile bağ kurabilmeleri sorunu karşısında bürokratik ve siyasal elitlerin tutum ile retoriği hakkında literatürde boşluklar bulunmaktadır. Bu kapsamda 1908-1918 yılları arasında idari teşkilat ve devlet-toplum ilişkilerine dair anayasal ve yönetsel reformlar Hükümet programları ve Meclis-i Mebusan’a sunulan kanun gerekçeleri üzerinden incelenmiştir. Bu resmi dokümanlar yeni kurumsalcılık ve örgütsel sosyoloji kuramları yardımıyla ele alınmıştır. Devamında yönetsel elitlerin Weberyan meşruiyet sınıflandırması çerçevesindeki meşrulaştırıcı retoriği, paternalist eğilimlerin bulunma durumu da göz önünde tutularak gözlemlenmiştir. Araştırmada yönetsel paternalist eğilimin yasal-ussal sosyo-politik yapıyla tutarlı gerçekleştirilen yönetsel reformlar ile bu reformların sosyal çevresini oluşturan topluluklar ve genel sosyolojik yapının gelenekselci ağırlıklı eğilimleri arasında bir köprü işlevi gördüğü savunulmaktadır.