Abstract
19. yüzyılda modernleşme yönünde atılan adımlar nüfus sayımı usulünün gelişmesinde de etkili olmuştur. Osmanlı Devleti’nde modern anlamda ilk nüfus sayımı II. Mahmut döneminde yapılmaya başlanmıştır. Sadece erkekleri kapsayan bu sayımın amacı asker kaynağı ve ekonomik durumu tespit etmekti. 19. yüzyılda istatistik biliminin de gelişmesiyle birlikte ülkeler gerekli planlamaları yaparak halkına daha iyi hizmet sunabilmek için gerçek nüfuslarını belirleme ihtiyacı duymuşlardır. Osmanlı Devleti’nde kadınların nüfus sayımlarına dahil edilmesi Sultan II. Abdülhamit döneminde gerçekleşmiştir. 1881 yılında yapılmaya başlanan sayımlara kadınlar da dahil edilerek nüfus kayıtlarında yer almışlardır. Ancak kadınların tamamının nüfusa kaydedilmesi mümkün olmamıştır. Özellikle aşiret yapısı ve kabilecilik anlayışının güçlü olduğu Balkanlar ve Orta Doğu’da bazı bölgelerde kadınların sayımında tepkilerle karşılaşılmıştır. Söz konusu tepkiler daha önceki sayımda erkeklerin fiziksel özelliklerinin nüfus kayıtlarına işlenmesinden ileri gelmekteydi. Tepki gösterenler kadınların da fiziksel özelliklerinin kayıtlara geçirileceğini düşünmekteydi. Osmanlı yöneticileri istatistik açısından kadınların isim ve yaş bilgilerine ihtiyaç duyulduğu ve sadece isim ve yaş bilgilerinin kayıt altına alınacağı yönünde açıklamalarda bulunmasına rağmen tepkilerin önüne geçememiştir. Tepkileri dikkate alan yetkililer bazı yerlerde kadınları nüfus sayımından istisna tutmak durumunda kalmıştır. Dolayısıyla istatistik amacıyla yapılan bu sayımda sayılamayan kadınlar olmuştur. Sayılamayan kadınlar, evlilik ve veraset işlemleri gibi konularda sorunlarla karşılaşmışlardır. Gerek bu tür sorunlar gerekse Osmanlı Devleti’nin modern anlamda nüfus işlemleri yürütmeye başlaması kadınların sayılmasını zorunlu kılmaktaydı. Bu çerçevede kadınların nüfusa kaydedilmesi için çaba sarf edildiği gibi yeni doğan kız çocuklarının nüfusa kaydedilmesi için de teşvik edici uygulamalarda bulunulmuştur. Bu çalışmada kadınların nüfus sayımına dahil edilmesi süreci ve bu süreçte karşılaşılan sorunlar örnekler üzerinden ele alınmıştır. Çalışmada ayrıca nüfus kaydı olup yaşları yanlış yazılan kadınlar, yeni doğan kız çocuklarının nüfusa kaydedilme süreci ve istatistiklerde kadınların nüfusu hakkında bilgiler sunulmuştur.
Sign-in/Register to access full text options 
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a call
