Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda Bulunan Bilişsel Kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne Göre İncelenmesi

Abstract

Bilim ve teknolojide yaşanan gelişmeler, insanın ve toplumun değişen ihtiyaçları, dünyadaki eğitim yaklaşımlarında yaşanan yenilikler gibi nedenler öğretim programlarının sürekli olarak güncellenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Bu amaçla Millî Eğitim Bakanlığı en son 2010 yılında yenilenen Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı’nı 2018 yılı içerisinde yenilemiştir. Oluşturulan programla öğrencilerin bilgiyi üreten, ürettiği bilgiyi hayatında işlevsel olarak kullanabilen, karşılaştığı problemleri çözebilen, eleştirel düşünebilen, girişimci, kararlı, iletişim becerilerine sahip, empati yapabilen, topluma ve kültüre katkı sağlayan nitelikler kazanması hedeflenmektedir. Ayrıca bu programla Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin salt bilgi aktaran bir ders olmaktan çıkarılıp değer ve beceri kazandırmayı sağlayan, bireysel farklılıkları dikkate alan, sade ve anlaşılır bir ders haline getirilmesinin amaçlandığı belirtilmiştir. Beceri temelli öğrenme, çoklu zekâ ve öğrenci merkezli öğrenme gibi yaklaşımların dikkate alınarak hazırlandığı Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı'nda temel becerilerin ön planda tutulduğu, öğrenme sürecine öğrencinin aktif katılım sağlayarak araştırma yapabileceği, keşfedebileceği, çözüm ve yaklaşımlarını paylaşıp tartışabileceği ortamların sağlanmasının önemi vurgulanmıştır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri Milli Eğitim Temel Kanunu’nda belirtilen milli, manevi, ahlaki, insani ve kültürel değerlere sahip nesillerin yetiştirilebilmesi için önemli bir imkân sunmaktadır. Bu bağlamda bu derslerin öğretim programlarının eğitimde yaşanan gelişmeler doğrultusunda sürekli güncellenmesi ve çağın ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir donanıma sahip olabilmesi yetişen nesillerin istendik bilgi, beceri, tutum ve davranışlar kazanması noktasında oldukça önemlidir. Yenilenmiş Bloom Taksonomisi de öğretim programlarının niteliğinin artırılmasında önemli bir etkiye sahiptir. Çalışmada Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 2018-2019 eğitim öğretim yılında hazırlanarak uygulamaya konulan Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda bulunan bilişsel kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ ne göre incelenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla öğretim programında belirtilen kazanımlar öğrenme alanlarına göre sınıflandırılmış, ardından bilişsel kazanımlar bilgi ve bilişsel süreç boyutlarına göre analiz edilmiştir. Programda toplam 89 kazanım bulunmaktadır. Çalışmanın örneklemini, programda bulunan ve bilişsel alana ait olan 79 kazanım oluşturmaktadır. Öğretim programındaki bilişsel kazanımların bilişsel süreç boyutundaki genel dağılımlarında anlama ve değerlendirme basamaklarındaki yoğunluk dikkat çekmektedir. Kazanımların tümünün %39,24’ü anlama basamağında bulunurken %34,17’si değerlendirme basamağında yer almaktadır. Yaklaşık her dört kazanımdan üçünün bu basamaklarda bulunması tam öğrenmenin gerçekleşmesi için kazanımların her basamakta dengeli olarak dağılması gerekliliğiyle ters düşmektedir. Kazanımların %8,86’sı hatırlama basamağında yer alırken %17,72’si çözümleme basamağında bulunmaktadır. Öğrencilerin öğrendiği bilgilerden hareketle hayatta karşılaştığı problemleri çözülebilme kazanımını elde ettiği uygulama basamağı ile öğrenilen bilgilerden yola çıkılarak yeni bilgilerin ortaya konulmasının amaçlandığı yaratma basamağında hiçbir kazanımın bulunmaması programın önemli bir eksiğidir. Bu durum öğretim programında belirtilen; öğrencilerin bilgiyi üreten, hayatta işlevsel olarak kullanabilen ve bu sayede problem çözebilen, eleştirel düşünen, topluma ve kültüre katkı sağlayan nitelikler kazanması hedefiyle çelişmektedir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemleri arasında bulunan doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde araştırılacak konu hakkında yazılı bilgi kaynaklarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu süreç; verilere ulaşılması, verilerin orijinalliğinin kontrol edilmesi, anlaşılması, analizi ve araştırmanın amacına uygun olarak değerlendirilmesi olmak üzere beş aşamada gerçekleştirilmektedir. Bu doğrultuda konu kapsamında olan kitap, tez, bilimsel makale ve sempozyum bildirileri amaca uygun olarak taranarak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler, 2018-2019 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda bulunan kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre değerlendirilmesine zemin oluşturmuştur.