Orman Yangınları Yönetimi ve Organizasyonu İçin Bir Model Önerisi

Abstract

Orman yangınları, çevresel ve ekonomik zararlara yol açabilen önemli doğal afetler arasında yer almaktadır. Bu çalışma, orman yangınlarıyla mücadele sürecinde yönetim ve organizasyonun kritik önemini vurgulamayı amaçlamaktadır. Çalışmada, Orman Yangınları Yönetimi ve Organizasyonu konusu araştırılırken orman yangınları öncesi, orman yangınları sırasında ve orman yangınları sonrası yönetim ve organizasyon olmak üzere orman yangınlarıyla mücadelede teknik detaylara girilmeden yönetim ve organizasyon üzerine odaklanılmıştır. Bu kapsamda ormancılık mevzuat ve literatürüne yeni giren bir kavram olarak gönüllülük sistemi de değerlendirilmiştir. Çalışmada veri kaynağı olarak anket, literatür ve arazi gözlemleri kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde istatiksel paket programlardan yararlanılmıştır. Çalışma bulgularından hareketle özellikle yangın esnasında planlamayı temel alan çift yönlü bir yönetim sistemi önerilmiştir. Bölge Müdürlüğü Yangın Yönetim Merkezi, bu sistemin merkezini oluşturmaktadır. Burada yangın amiri, hava araçları yönetim amiri, değerlendirme ve takip kurulu, AFAD sorumluluk yönetimi, basın yayın hizmetleri, destek yönetimi ve yangın bilgi grubu gibi bileşenler bulunmaktadır. Bu bileşenler, yangınla mücadelede stratejik planlama, operasyonel koordinasyon ve medya ilişkileri gibi kritik görevleri yerine getirirler. Saha düzeyinde ise, yangın bölgesinde kurulan yönetim sistemi etkin rol oynamaktadır. Yangın yöneticisi, cephe amirleri, iş makineleri yönetim amiri, yer ekipleri yönetim amiri ve destek yönetim amiri gibi görevliler, sahadaki operasyonların doğru ve hızlı şekilde yönetilmesini sağlamayı hedeflemektedir. Bu çift yönlü yönetim sistemi, yangınla mücadele sürecinde stratejik planlama ile operasyonel aşamaların entegre bir şekilde yönetilmesini amaçlamaktadır. Bölge Müdürlüğü Yangın Yönetim Merkezi, koordinasyon, yönetimsel stratejiler ve protokoller üzerine odaklanırken, yangın bölgesinde kurulan yönetim ve organizasyon yapısı, yangınla mücadele stratejilerinin uygulanmasını planlamaktadır. Bu yaklaşımın, hızlı ve etkin kararlar alınmasına, zararların minimize edilmesine ve başarı şansının artırılmasına olanak tanıyacağı düşünülmektedir. Ayrıca, amaç ve hedefleri belirlenmiş, aidiyet duygusu oluşmuş, sürdürülebilir bir finansman modeli ve sivil toplum örgütü çatısı altında sistematik bir gönüllük sisteminin oluşturulmasının orman yangınları yönetim ve organizasyonunda etkili olabileceği çalışma ile önerilmektedir.