Odstąpienie od rezultatów wykładni językowej w prawie karnym (na kanwie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 r., I KZP 35/08)

Krzysztof Kmąk

doi:10.17951/szn.2019.22.42.77-90

Abstract

Artykuł opisuje sytuacje, w których dopuszczalne jest odstąpienie od wyników wykładni językowej. Te przypadki wyliczył L. Morawski, co następnie zostało zaadaptowane przez Sąd Najwyższy na gruncie prawa karnego. Spotkało się to jednak z zarzutem, iż akceptacja takiego postępowania prowadzi do zaakceptowania wykładni prawotwórczej. Analiza powyższych przypadków prowadzi do wniosku, że wyjście poza wykładnię językową w prawie karnym jest generalnie dopuszczalne, o ile nie stanowi wykładni rozszerzającej na niekorzyść sprawcy i ma oparcie w wykładni systemowej i funkcjonalnej.

Highlights

Odstąpienie od rezultatów wykładni językowejC Departure from the results of linguistic interpretation in penal law (on the basis of the resolution of the Supreme Court of 26 March 2009, I KZP 35/08).
M Artykuł opisuje sytuacje, w których dopuszczalne jest odstąpienie od wyników wykładni językowej.
Co następnie zostało zaadaptowane przez Sąd Najwyższy na gruncie prawa karnego.

Summary

Odstąpienie od rezultatów wykładni językowej

C Departure from the results of linguistic interpretation in penal law (on the basis of the resolution of the Supreme Court of 26 March 2009, I KZP 35/08). M Artykuł opisuje sytuacje, w których dopuszczalne jest odstąpienie od wyników wykładni językowej. Co następnie zostało zaadaptowane przez Sąd Najwyższy na gruncie prawa karnego. Spotkało się to jednak z zarzutem, iż akceptacja takiego postępowania prowadzi do zaakceptowania wykładni prawotwórczej. W teorii prawa utrwaliło się przekonanie o pierwszeństwie wykładni językowej i pomocniczym charakterze wykładni systemowej i funkcjonalnej. Że odstąpienie od rezultatów wykładni językowej może być uzasadnione jedynie ważnymi powodami prawnymi, społecznymi, ekonomicznymi lub moralnymi. W tym zakresie podkreśla się szczególne znaczenie wykładni językowej (pomijam przy tym, że na tym gruncie mamy do czynienia z językiem prawnym, językiem prawniczym, językiem specjalistycznym i językiem potocznym, a to samo pojęcie na gruncie tych języków może mieć różne znaczenie), co nie oznacza jednak jej bezwzględnego prymatu. Postanowienie SN z dnia 21 listopada 2001 r., I KZP 27/01, LEX nr 49714.

DOPUSZCZALNOŚĆ ODSTĘPSTW OD REZULTATÓW WYKŁADNI JĘZYKOWEJ

SPRZECZNOŚĆ Z FUNDAMENTALNYMI WARTOŚCIAMI KONSTYTUCYJNYMI