„Niewidzialne dzieci” – o sytuacji społecznej dzieci osób pozbawionych wolności

Abstract

Dzieci osób pozbawionych wolności w Polsce są pomijane nie tylko przez teoretyków, ale również przez praktyków związanych z pedagogiką resocjalizacyjną. Wciąż brak jest badań, które diagnozowałyby ich sytuację społeczną oraz działań wspierających tą zaniedbaną przez instytucje pomocowe grupę, co czyni dzieci osób pozbawionych wolności„niewidzialnymi”. Dlatego też celem badań jakościowych, które przeprowadziłam w latach 2013–2014 było zdiagnozowanie sytuacji społecznej rodziny, w tym i dzieci osób pozbawionych wolności. Zrealizowałam wywiady pogłębione zarówno z żonami, jak i partnerkami skazanych (32 osoby), jak i ich dziećmi (12 osób) w ich miejscu zamieszkania. Badane rodziny podzieliłam na takie, które nadal utrzymywały kontakt z uwięzionym, jak i tymi rodzinami, które go zaprzestały. Skazani mężowie/partnerzy i ojcowie, odbywali karę w różnego rodzaju typach i rodzajach zakładów karnych. Próba badawcza dobrana była w sposób zróżnicowany, tak by uchwycić zmienność sytuacji społecznej rodzin, Wybrane rodziny charakteryzowały się również różnorodnym usytuowaniem społecznym. Pozwoliło mi to wyróżnić oraz scharakteryzować trzy typy sytuacji społecznej w której funkcjonują rodziny osób pozbawionych wolności, w tym i dzieci: (1) Sytuację społeczną rodziny skoncentrowanej na wspieraniu procesu resocjalizacji skazanego, (2) Sytuacje społeczną rodziny sprionizowanej, pozostającej w opozycji do procesu resocjalizacji skazanego, (3) Sytuację społeczną rodziny skoncentrowanej na rekonstrukcji własnego otoczenia społecznego.