İNGİLİZ YÜKSEK KOMİSERİ SÖR HENRY CONWAY DOBBS’UN RAPORLARINDA IRAK 1920-1925

Abstract

İngiltere, Birinci Dünya Savaşı esnasında işgal ettiği Irak’ta askeri idare başlatmıştır. Savaş sonrasında ise ülkeyi manda idaresi altında Yüksek Komiserler aracılığıyla yönetmiştir. Sör Percy Cox’un Irak’a yüksek komiser atanması ertesinde geçici hükümet kurulmuş, Emir Faysal Irak Kralı yapılmış ve ülkede kurucu meclis çalışmaları başlatılmıştır. Bu idari yapıların kurulması ve geliştirilmesinde öncelikli amaç İngiltere’nin çıkarlarını muhafaza etmektir. Cox’tan sonra Sör Henry Conway Dobbs Yüksek Komiser olarak görevlendirilmiştir. Her iki dönemde de Irak’ta ekonomi, yönetim, eğitim, tarım, ticaret, sağlık ve imar işleri gibi alanlarda çalışmalar yürütülmüştür. Bu çalışmalar İngiltere hükümetine raporlanmıştır. Bu makalede, adı geçen alanlarda Irak’ta yaşanan gelişmeler yönetim raporları esas alınarak analiz edilmiştir. İngiltere’nin Irak’ı yönetirken her alanda kendi hedeflerini önceleyen etkin bir konumda yer aldığı görülmüştür. Ayrıca Irak’ı uluslararası İngiliz ticaretine entegre ettiği tespit edilmiştir.