Necip Asım'ın Milli Aruz İsimli Eseri (İnceleme ve Metin Aktarma)

Abstract

İstanbul Dârülfünununda Türkoloji bölümünü kuran ve Türk Dili Tarihi kürsüsünün ilk profesörü kabul edilen Necip Asım Yazıksız (1861-1935), Türk dilinin gelişimi üzerine birçok ilmî yazı ve kitap kaleme almıştır. Bu eserleri arasında hece vezni hakkında teknik bilgiler verdiği Millî Aruz isimli bir çalışması bulunmaktadır. Ziya Paşa’nın 1868’de yazdığı “Şiir ve İnşâ” makalesinde, hece vezninin kullanımını tavsiyesinin dikkate alınmayışı, Necip Asım’ı harekete geçirir ve vezin konusuna dikkati çekmek için 1908 senesinde önce “La Versification Nationale Turque” adıyla Journal Asiatique’de bir yazı neşreder. Ardından bu yazıyı geliştirerek Bosphore dergisinde yeniden neşreder; 1911 senesinde ise bu yazıyı Millî Aruz ismiyle müstakil bir eser olarak bastırır. Journal Asiatique’de neşredilen yazıya ulaşılabilirken Bosphore dergisindeki yazının bir örneği bulunamamaktadır. Döneminde şiiri avam seviyesine indirmekle suçlanan Necip Asım, kendisinin tavsiyeci olarak adlandırılamayacağını vurgulayarak aruz vezninin terk edilerek hece vezniyle millî şiirler yazılması gerektiğine dikkati çeker. Millî Aruz isimli eseri dört bölümden oluşur: mısraların hece sayısı, kafiye, takti ve şekil. Çalışmada üç heceli mısralardan on altı heceli mısralara kadar çeşitli örnekler bulunur. Üç heceliden yedi heceliye kadar atasözlerinden, sekiz heceliden on altı heceliye kadar çeşitli şiirlerden örnekler verilir. Şiirde ahengin olması içinse takti uygulanması gerektiğini açıklar. Necip Asım’ın bu çalışması, döneminde takti meselesinden bahseden ilk eser olması bakımından önemlidir. Bu çalışmada, Necip Asım’ın Millî Aruz isimli eserinin Latin harflerine aktarımına yer verilerek incelemesi yapılacaktır.