Muzyka sceniczna Edvarda Griega do „Peera Gynta” w perspektywie historycznoteatralnej

Abstract

Artykuł zestawia ze sobą wybrane narracje historycznoteatralne i historycznomuzyczne interpretujące rolę muzyki scenicznej op. 23 Edvarda Griega, stworzonej na potrzeby prapremiery Peera Gynta Henrika Ibsena (1876), w recepcji tego utworu i ustanawianiu jego znaczenia. W pierwszej części przedstawiono współpracę amatorskich i profesjonalnych środowisk muzycznych i teatralnych, które tworzyły norweski teatr jako miejsce konstruowania tożsamości narodowej, oraz wprzęgnięte w ten cel tradycje muzyczno-teatralne, ze szczególnym uwzględnieniem popularnego gatunku syngespill. Omówiono także muzyczne doświadczenia Ibsena zgromadzone w trakcie dziesięcioletniej pracy w teatrach w Bergen i w Christianii, które wpłynęły na jego oczekiwania wobec kompozytora. Druga część jest poświęcona formom współpracy Griega ze środowiskiem teatralnym w Christianii. W trzeciej części w centrum uwagi są istotne ogniwa procesu powstawania prapremierowej inscenizacji: list Ibsena do Griega jako świadectwo muzyczno teatralnej wyobraźni pisarza, list Griega do dyrygującego prawykonaniem Johana Hennuma jako dowód troski kompozytora o teatralne działanie muzyki, rola doświadczonego w inscenizowaniu utworów muzyczno-dramatycznych i oper reżysera Ludviga Josephsona jako autora całościowej koncepcji prapremiery, która miała przyciągnąć do teatru szeroką publiczność. W ostatniej części określono czynniki wpływające na performatywną otwartość i siłę oddziaływania muzyki do Peera Gynta stworzonej przez Griega w wielu wariantach i funkcjonującej od początku w rozmaitych kontekstach. Zestawienie historycznoteatralnych i historycznomuzycznych narracji przekonuje, że Peer Gynt Griega jako dzieło artystyczne, fenomen kulturowy i przedmiot refleksji naukowej stanowi materiał, który w nowym świetle mogą ukazać badania o charakterze interdyscyplinarnym. Uzupełnieniem artykułu jest aneks zawierający przekład omawianego w drugiej części listu Ibsena do Griega z 23 stycznia 1874 roku.