Muraqaba as a Sufi Term, Its Role in Spiritual Education and Its Effect on Attention-Hyperactivity Problems

Abstract

Özet
 Bu makalede tasavvuf tarihinde bir sûfî pratiği olarak yer alan murakabe ve bu pratiğin insanın manevi eğitimi yönüyle tekamülündeki rolü üzerinde durulacaktır. Manevi eğitimdeki rolünün yanısıra dikkat eksikliği ve hiperkativite bozukluğunun üzerinde olumlu etkisinin olup olamayacağı noktasında değerlendirme yapılacaktır. Tasavvufî bir terim olarak murakabenin kelime ve ıstılah anlamı izah edilmekle birlikte ayet ve hadis çerçevesindeki mana açılımları geniş bir yelpazede ele alınacaktır. Bu bağlamda mana açılımı çerçevesinde bir taraftan Kur’an-ı Kerim’de murakâbeye atıfta bulunulan ayetlerde Allah’ın kullarını murakâbe ettiği ve kullarından da kendisini murakâbe etmelerini istediği vurgulanırken, diğer taraftan da özellikle Cibril hadisindeki ihsan kavramının murakâbeyi tamamladığı vurgulanır. Murakabenin bu mana açılımları ayet ve hadisler ışığında temellendirilmeye çalışılacaktır.
 Ayrıca makalede Tasavvuf geleneği içerisinde sûfî pratiği/eğitimi yönüyle murakabenin nasıl yorumlandığı, çeşitleri, uygulama adabı, bağlantılı olduğu kavramlar ve manevi eğitimdeki rolü sûfîlerin yaklaşımlarıyla izah edilecektir. Psikolojik açıdan dikkat eksikliği-hiperkativite sorunun çözümünde tıbbî tedavinin yanı sıra alternatif bir metod olarak murakabe eğitimine de dikkat çekilecektir. Bu bağlamda dikkat/şuur, algıda seçicilik ve dikkat eksikliği- hiperaktivite kavramlarına değineceğiz.