MOSCOW ARCHİVE AND LİBRARY GUİDE FOR BEGİNNERS

Abstract

Rus arşivleri, Genel Türk Tarihi araştırmalarının yazılı kaynakları arasında önemli bir yer tutmaktadır. Bu sebeple çalışmamızda Moskova’daki arşivlerde araştırma yapmayı hedefleyen genelde sosyal bilimcilere, özelde tarihçilere bir yol göstermeyi planlamakla birlikte, buradaki arşivlerin çalışma disiplini hakkında bütün araştırmacıların bir fikir sahibi olması amacını taşımaktayız. Bu haliyle çalışma tarihçilerin vakit kaybetmeden arşive ulaşabilmesi, kayıt olabilmesi ve katalogları tanıyabilmesi adına bir nevi rehber niteliğindedir. Ayrıca Rusya tarihi, Türk-Rus ilişkileri üzerine arşiv çalışmaları yürütmek isteyen lisansüstü öğrenciler ve kıdemli araştırmacılara yol göstermesi açısından dizayn edilmiştir. Bu tür bir rehber hazırlama fikri Moskova’da yürütmüş olduğumuz arşiv çalışmaları sırasında karşılaşmış olduğumuz zorluklar neticesinde ortaya çıkmıştır. Bu alandaki yabancı literatürde özellikle İngiliz, Alman ve Rus tarihçiler için Moskova arşivlerine yönelik rehber niteliğinde birçok makaleler yazıldığı görülmektedir. Bahsi geçen makalelerin içeriklerinde arşivlere ulaşım, kayıt olma süreci ve fonları dahil olmak üzere geniş bir yelpazede bilgi verilmektedir. Türk araştırmacıların da burs ve proje fonlarını daha etkili kullanabilmeleri için arşivler hakkında bilgi sahibi olmalarının elzem olduğu düşüncesiyle makalede, araştırmalarını kısa sürede tamamlamalarına katkı sağlamak amacıyla bir tablo ortaya konulmaya çalışılmıştır. 
 Moskova’da Rusya Federasyonu Devlet Arşivi (Гарф, State Archive of Russian Federation), Rusya Federasyonu Ekonomi Arşivi (Ргаэ, The Russian State Archive of Economy), Rusya Federasyonu Sosyal Politika Arşivi (Ргаспи, Russian State Archive of Social and Political History), Rusya Federasyonu Askeri Arşivi (Ргва Russian State Military Archive) ve Rusya Federasyonu Film Arşivi (Гфкрф, Russian State Film Archive) olmak üzere çok sayıda arşiv yer almaktadır. Çalışmada listesi verilen birinci el kaynak olarak değerlendirilen başvuru merkezlerinin kayıt olma süreci, ulaşım, arşivde çalışma koşulları ve katalog bilgilerinin detaylarına nasıl ulaşılacağı başta olmak üzere pek çok konuda detay verilmeye çalışılmıştır. Moskova’da tarih araştırmaları için arşivlerin yanı sıra kütüphane ve enstitülerden yararlanılması da önemlidir. Lenin Devlet Kütüphanesi (Ргб, Russian State Library) Rusya Tarih Kütüphanesi (Государственная публичная историческая библиотека России гпиб) ve Alman Tarih Enstitüsü Moskova’da araştırmacıların uğrak merkezlerinin başında gelmektedir. Bu amaçla kütüphane ve araştırma enstitülerinin çalışma koşulları, araştırmacılara sunmuş oldukları imkanlar hakkında da faydalı bilgilerin yanı sıra proje ve burs imkanlarının detayları işlenmiştir. Moskova’da Rusya Federasyonu Edebiyat ve Sanat Arşivi (Ргали, Russian State Archive of Literature and Art), Rusya Federasyonu Dış Politika Arşivi (АВП РФ Foreign Policy of the Russian Federation), Rus Çarlığı Dönemi Dış Politika Arşivi (авп рф, Foreign Policy of Russian Empire) Rusya Federasyonu Modern Tarih Arşivi (Ргани Russian State Archive of Recent History) olmak üzere diğer arşivler de araştırmacıların başvurabileceği merkezler arasında sıralanabilir. Çalışmada, Moskova’da araştırma yaptığımız arşiv, kütüphane ve enstitüler temel alınarak ilk defa araştırma yapacak yüksek lisans, doktora öğrencileri ve kıdemli araştırmacıların hızlı bir şekilde arşiv ve kütüphane kaynaklarını kullanabilmesi amaçlanmıştır.