LIED İLE MÉLODIE ARASINDAKİ BENZERLİKLER VE FARKLILIKLARA GENEL BİR BAKIŞ

Abstract

19. yüzyıl Avrupa ülkelerinde yaşanan romantizm akımı, teknolojik gelişmeler, ulusal kimliklerin önem kazanması, müzik eğitimi ve yayıncılığının artması, müziğin kültürler arasındaki etkileşimini artırmış ve kendine has ulusal kimliklerine bürünmüş birbirine benzer türlerin farklı yerlerde yaygınlaşmasına sebebiyet vermiştir. Bu türlerden biri de Alman kültüründe yer alan lied geleneğidir. Lied, Almanca “şarkı” demektir. Ancak kelimenin tek başına taşıdığı anlam onu türler ve biçimler arasında farklı bir kategoriye koymak yerine yalnızca vokal müzik türü içerisinde konumlandırmaya yetebilmektedir. Oysaki lied geleneği kendi başına bir tür olmaktan öteye geçmiş, Akkılıç (2010) örneğinde de görüldüğü gibi, insanların ondan “lied sanatı” olarak bahsetmeye başlanmasıyla da neredeyse başlı başına bir sanat olma iddiasını bile üstlenmiştir. Mélodie ise Lied geleneğinin Fransa’ya gelmesiyle ortaya çıkmış ve onun kadar başarıya ulaşmış farklı bir türdür. Ancak her iki türün birbirine olan benzer yanları, onları iki farklı kategoride değerlendirmeyi zorlaştırmaktadır. Bununla birlikte, iki tür arasındaki ayrımın iyi belirlenebilmesi için aralarındaki benzerliklerin de iyi belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Lied türünün mélodie türü ile aralarındaki benzerlikleri ve farklılıkları üzerinde durulmuştur. Çalışma süresince veriler ilgili literatürün taranmasıyla elde edilmiş ve her iki türden birer örnek seçilerek karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilip yorumlanması sonucunda her iki tür arasındaki müzikal anlamın birbirine yakınlığını görülmüş ve bu yakınlığa bir ayrım katkısı getirebilmek için müzikal açıdan farklı olanın ne olduğu sorusu düşünülmüştür. Bu soruya yanıt aranırken, yapılan literatür taraması ve analizler, her iki tür arasındaki en önemli müzikal farkın Alman lied türünün dramatik yönü olduğunu göstermiştir. Çalışmada yer alan örnek eserler, ‘dramatik’ kelimesinin taşıdığı tiyatral anlam göz önünde bulundurularak incelendiğinde, bu iki tür arasındaki kavram kargaşasının önemli ölçüde azalacağı düşünülmektedir.