Kynjaslagsíða í fréttum: Um fjölbreytni og lýðræðishlutverk fjölmiðla

Abstract

Fjölmiðlar gegna mikilvægu hlutverki í lýðræðissamfélögum. Lýðræði krefst þess að fólk hafi aðgang að upplýsingum og umræðu um samfélagsleg málefni. Það sem fjölmiðlar birta skiptir máli og lögum samkvæmt ber þeim að gæta þess að sjónarmið jafnt karla sem kvenna komi fram og að vinna að jafnrétti og jöfnum tækifærum allra kynja. Ísland, líkt og önnur Norðurlönd, hefur í fjölmörg ár verið ofarlega á alþjóðlegum listum um kynjajafnrétti. Markmið þessarar greinar er að skoða hvernig íslenskir fjölmiðlar spegla það. Hversu fjölbreyttar eru fréttirnar og hvernig stendur Ísland í samanburði við önnur Norðurlönd? Byggt er á gögnum sem aflað var í alþjóðlegu fjölmiðlavöktuninni Gender and Media Monitoring Project árið 2020. Færð eru rök fyrir því að karlaslagsíða sé meiri í íslenskum fréttamiðlum en ætla mætti miðað við stöðu kvenna innan íslensks samfélags almennt. Aðeins þriðjungur viðmælenda í fréttum eru konur og hlutur kvenna í fréttum hér á landi er einnig rýrari en annars staðar á Norðurlöndum. Ekki er afgerandi kynjaskipting eftir málefnasviðum í fréttum og konur koma ekki síður en karlar fram í tengslum við „harðar“ fréttir. Konum sem viðmælendum í innlendum fréttum hefur fjölgað umtalsvert frá fyrri rannsóknum, en hlutfall kvenna í erlendum fréttum er enn lágt. Fáar konur eru í hlutverki sérfræðinga og álitsgjafa í fréttum, sem er ekki í samræmi við stöðu kvenna í samfélaginu. Niðurstöðurnar benda til þess að ráðast þurfi í aðgerðir til að stuðla að jafnrétti og fjölbreytni í fjölmiðlum ef fjölmiðlar eiga að sinna lýðræðishlutverki sínu sem skyldi.