Księga jako dzieło totalne. Od Mallarmego do Pereca

Jagoda Kryg

doi:10.17951/arte.2018.3.95-102

Abstract

<p>Artykuł stanowi próbę przyjrzenia się literackiej koncepcji „Księgi” jako dziełu totalnemu. Autorka analizuje w pierwszej kolejności teorię Stéphana Mallarmégo, dla którego Księga jako „całkowita ekspansja litery” była jednocześnie dziełem literackim i materialnym, dążącym do uchwycenia stale wymykającej się rzeczywistości i całościowego zamknięcia w sobie wszechświata. Skazane na niepowodzenie nieustanne dążenie do materialnej realizacji potencjału nieskończoności pozwalają uznać Księgę za projekt, który w rzeczywistości nigdy nie miał zostać zrealizowany i istniał w świadomości autora jako swoisty mit literacki. W podobny sposób możemy analizować dzieła Georges’a Pereca, który poprzez figurę wyliczenia czy też nieustanną obsesję katalogowania i klasyfikacji, również zmierzał do całościowego objęcia rzeczywistości za pomocą literatury. Jak dowodzi autorka, obydwu pisarzy łączy właśnie chęć stworzenia dzieła idealnego, którego paradoks polega na tym, że za cel stawia sobie ono zamknięcie w dziele tego, co nieskończone i nazwaniu tego, co niepoznane.</p>

Highlights

U możemy analizować dzieła Georges’a Pereca, który przez figurę wyliczenia czy też nieustanną obsesję katalogowania i klasyfikacji, również zmierzał do całościowego objęcia rzeczywistości za pomocą literatury
W rzeczywistości wszystkie jej elementy, jak zauważa Mary Shaw, miały sobie nawzajem odpowiadać, tworząc spójną logiczną strukturę2: liczba i długość przedstawień była ściśle określona, podobnie jak liczba oraz rozmieszczenie widzów, którzy mieli uczestniczyć w głośnej lekturze
C zauważyć, że kategoria listy funkcjonuje nierzadko w literaturze jako synonim swego rodzaju „totalności” i pojawia się bardzo często, gdy mamy do czynienia z dziełem, w którym autor postawił sobie za cel objęcie pewnej większej całości

Summary

Introduction

U możemy analizować dzieła Georges’a Pereca, który przez figurę wyliczenia czy też nieustanną obsesję katalogowania i klasyfikacji, również zmierzał do całościowego objęcia rzeczywistości za pomocą literatury. Jak trafnie zauważa Sarah Roberts, pomimo że Mallarmé poświęcał się projektowi Księgi niemal przez całe swoje życie, nieustannie pisząc o niej i sporządzając jej projekty, pojmował ją raczej jako ideał, który może zostać zrealizowany jedynie w jakiejś niewielkiej części, co możemy zauważyć w jednym z jego listów do Paula Verlaine’a: S Być może uda mi się, nie zrealizować całość [...], ale pokazać jakiś ukończony fragment, sprawić, by błyszczał wspaniale w promieniach autentyczności, wskazując całą

Results

Conclusion