Kısasü'l-Enbiyâ'da Tıp Terimleri

Abstract

Dilde çeşitli kavramları tanımlamak, açıklamak ve kalıcı olmalarını sağlamak için bir söz varlığına ihtiyaç duyulur. Bunların içerisinde belirli özel alanlar için oluşturulmuş olanlarıysa terimlerdir. Terimler, tespit edilen tarihî yazılı metinlerde de yerlerini almışlardır. Türkçenin yazılı kaynakları arasında önemli yer tutmuş türlerden olan peygamber kıssalarına ait metinler içerisindeki Kısasü’l-Enbiyâ, Harezm Türkçesi ve 14. yüzyıl dil malzemesinin belirlenmesi konusunda son derece önemli bir eserdir. Metnin söz varlığı içerisinde toplum, siyaset ve din gibi konulara ait terimlerin yanında tıp alanında da terimler bulunmaktadır. Türkçenin yazılı biçimde takip edilen tarihî devirlerine bakıldığında Uygur ve Karahanlı Türkçelerine ait eserlerdeki tıp terimleri ortaya konmuş ve bunlarla ilgili inceleme çalışmaları yapılmıştır. Harezm Türkçesi metinlerine yönelikse böyle bir çalışma göze çarpmamaktadır. Yazıldığı coğrafyada ve tarihlerde bu alandaki terimleri barındırma açısından Rabgûzî’nin 14. yüzyılın başlarında yazdığı Kısasü’l-Enbiyâ adlı eser dikkate değerdir. Bu çalışmada Kısasü’l-Enbiyâ’daki tıp terimleri belirlenecek ve bunlarla ilgili olarak konu bakımından bir sınıflandırma ve inceleme denemesi yapılacaktır. Terimlerin, öncesinde ve Harezm Türkçesi döneminde kullanılma durumlarına bakılacaktır. Vücuttaki organ ve bölge adları ile ilgili terimler, bunlarla ilgili müstakil çalışmalar bulunması sebebiyle çalışma kapsamının dışında tutulmuştur.