Küreselleşme Sürecinde Emperyalizm ve Hegemonya Olgularını Yeniden Düşünmek

Abstract

Küreselleşme süreci insanoğlunun yaşayış, düşünüş ve davranış biçimlerinde değişim yaşanmasına sebep olan önemli bir olgudur. Yaşanan bu değişim süreci hiç kuşkusuz sosyal bilimlerin genelinde ve uluslararası ilişkiler disiplininde de kavram ve olguları yeniden düşünme gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmanın temel amacı; “küreselleşme süreci emperyalizm ve hegemonya olgularını değiştirmiş midir ve eğer değiştirdi ise, bu değişimin boyutu nedir?” sorunsalını analiz etmektir. Çalışmanın temel varsayımı; küreselleşme süreciyle birlikte emperyalizm ve hegemonya olgularının büyük çaplı bir yapısal değişime uğradığıdır. Bu varsayımın dayanağı ise geleneksel devlet merkezli bakış açısının küreselleşme sürecinin yarattığı değişimler nedeniyle emperyalizm ve hegemonya olgularını açıklamakta yetersiz kaldığıdır. Özellikle çok uluslu şirketler gibi devlet-dışı aktörlerin bu değişime öncülük ettiği söylenebilir. Yıllık bütçeleri, çalışan sayıları ve en önemlisi uluslararası ilişkilerdeki etkinlik ve belirleyicilik rolleri göz önünde bulundurulduğunda, orta ve uzun vadede emperyal ya da hegemon yapıların devletlerden ziyade çok uluslu şirketler olabileceği öngörülebilir. Çok uluslu şirketler bu yapısal dönüşümü tek başlarına değil, muhtemel bir öngörü ile gelişmiş ülkelerle birlikte yapacaktır. Bu kapsamda devletlere indirgenmiş olan emperyalizm ve hegemonya olgularının şekillenmesinde yeni ve güçlü bir aktör olarak başta çok uluslu şirketler olmak üzere diğer devlet-dışı aktörlerin de pay sahibi olacağı söylenebilir.