Kırşehir Belediye Tabibi Şakir Abdullah’ın Vakayi-i Tıbbiye Mecmuasındaki (1898) “Kırşehri Sancağı’nın Topoğrafya-yı Tıbbîsidir” Başlıklı Yazı Dizisine Göre Kırşehir’de Tıp ve Sağlık

Abstract

Amaç: Osmanlı devletinde modern anlamda ilk tıp mektebi 1827 yılında orduya hekim yetiştirmek amacıyla kurulmuş ve 1867’de kurulan Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye ile taşraya sivil hekim yetiştirilmeye başlanmıştır. Tabâbet-i Belediye İcrasına Dair Nizâmnâme’ye göre taşradaki yerleşim yerlerinde sağlık hizmetleri planlanmış ve ilk sivil hekimler taşrada görevlendirilmeye başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, Kırşehir’de 19. yüzyıl sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında belediye tabibi olarak görev yapmış Şakir Abdullah’ın müellifi olduğu, Türk tıp tarihi açısından önemli kabul edilen Vakayi-i Tıbbiye mecmuasında yayımlanan yazıları özelinde Kırşehir’i genelde şehir tarihi özelde sağlık tarihi açısından incelemektir. Araçlar ve Yöntem: Çalışmanın ana materyalini, Kırşehir Belediye Tabibi Şakir Abdullah’ın 1898 yılında Vakayi-i Tıbbiye’de yazdığı ‘‘Kırşehri Sancağı’nın Topoğrafya-yı Tıbbîsidir” başlıklı yazı dizisi oluşturmaktadır. Osmanlı Türkçesi ile yayımlanan mecmuanın konumuz kapsamında olan 19. senesine ait dokuz nüshasının basit transkripsiyonu yapılarak tıbbi açıdan verilen bilgiler incelenmeye alınmıştır. Bulgular: Yapılan analiz sonucunda Kırşehir’nin coğrafi ve nüfus bilgileri, hava durumu, bölgede yaşayan hayvan ve yetişen bitkileri, bu coğrafya bulunan insanların mizaçları, sahip oldukları hastalıkların neler olduğu, kaplıcaları ve temizliği gibi birçok faklı alanda bilgi tespit edilmiştir. Sonuç: Şakir Abdullah’ın Vakayi-i Tıbbiye’de 1898 yılında yayımlanan yazı dizisinde Kırşehir özelinde şehir tarihi ve sağlık tarihi açısından kıymetli bilgilere sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bu bilgiler ile Kırşehir’in tıp ve sağlık tarihi dönemsel olarak gündeme getirilmiş ve literatüre bu konuda önemli bir katkı sağlanmıştır.