Kościelne związki Pomorza Zachodniego z Polską na przestrzeni wieków na tle uwarunkowań politycznych - zarys problemu

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest wyeksponowanie kościelnych związków Pomorza Zachodniego z Polską od pełnego średniowiecza po dzisiejsze czasy w przestrzeni zmieniających się uwarunkowań politycznych. W pierwszym punkcie artykułu wskazano na zasięg zachodniej granicy państwa Piastów utrwalonej poprzez przyjęcie przez Pomorze chrześcijaństwa i wejście do rodziny cywilizacji zachodniej. Niestety rozbicie dzielnicowe w Polsce spowodowało, iż zainteresowanie Pomorzem osłabło, przez co stało się ono lennem duńskim, a potem cesarskim, w konsekwencji czego nastąpiła kolonizacja ludności słowiańskiej. W XIV i XV w., za Jagiellonów, nastąpiła próba odbudowy tychże relacji, jednakże na polu kościelnym wielkim utrudnieniem było Executorium Urbana VI z 13 VII 1380 r., które zakazywało na przyszłość arcybiskupom gnieźnieńskim zgłaszania pretensji do zwierzchności metropolitalnej nad immediowanym biskupstwem kamieńskim. W drugim punkcie ukazano dalsze dzieje tychże relacji. Niestety upadek biskupstwa kamieńskiego w 1545 r. i całkowita dominacja protestantyzmu oraz przesunięcie polskiej polityki za ostatnich Jagiellonów z zachodu na wschód i południe spowodowało, iż również polityczne drogi rozeszły się w 1571 roku. W 2. połowie XVIII w. te relacje na nowo odżyły. To wówczas mocno wybrzmiała polska myśl zachodnia, niestety zahamowana w dobie rozbiorów. W trzecim punkcie omówiono sytuację po II wojnie światowej, w której mimo iż Polska była jedynie przedmiotem polityki międzynarodowej, pozostając pod wpływem komunistycznej Moskwy, to jednak Kościół katolicki coraz bardziej podkreślał historyczne związki Polski z Pomorzem Zachodnim, szczególnie za prymasów Polski kard. Augusta Hlonda i bł. kard. Stefana Wyszyńskiego. Ukazane związki Pomorza Zachodniego z Polską świadczą o tym, iż byliśmy tutaj u zarania naszych dziejów i ta rzeczywistość coraz bardziej dojrzewa w dzisiejszym pokoleniu.