Kânûn-ı Esâsî’yi Macar Basınından Okumak

Abstract

Kânûn-ı Esâsî, Osmanlı Devleti’nin ilk anayasası olarak Midhat Paşa'nın Sadrazamlığı sırasında hazırlanmış ve 23 Aralık 1876'da ilan edilmiştir. Anayasanın ilanı sırasında başta İstanbul olmak üzere ülkenin pek çok yerinde kutlamalar yapılmıştır. Müslüman ve gayrimüslim halk birlikte kutlamalara katılmış ve Padişaha övgüler dizilmiştir. Kânûn-ı Esâsî'nin ilan edildiği gün, sadrazamlık makamından tüm vilayet ve kazalara telgraf çekilerek yeni düzenlemeler hakkında bilgi verilmiş ve halkın memnuniyetini dile getirmesi istenmiştir. Ayrıca Müslüman ve Hıristiyanların birlikte yaşadığı yerlerden gelen yazılarda her iki kesimin onayının olmasına özen gösterilmiştir. Kânûn-ı Esâsî’nin hazırlanması ve I. Meşrutiyet’in ilan edilmesi, Osmanlı bürokratlarının mutlak monarşiden parlamentolu bir sisteme geçişini simgeleyen büyük bir başarı olarak kabul edilmiştir. Bu, III. Selim ve II. Mahmud’la başlayan ve Tanzimat ile devam eden çağdaşlaşma hareketinin zirvesi olarak değerlendirilmiştir. Anayasanın ilanıyla ilgili törenler ve detaylar dönemin gazetelerinde geniş yer bulmuş, sadece Osmanlı ulusal basınında değil dönemin güçlü devletlerinin de gündemindeki yerini almıştır. Bu devletlerin başında Macaristan gelmekteydi. Macar basını Osmanlı Anayasası hakkındaki gelişmeleri yakından takip etmiş, basın organlarının edindiği bilgiler ülke geneline yayılmıştır. Bu çalışma, Osmanlı Anayasasının muhtevasını ve anayasaya karşı büyük güçlerin gösterdiği tepkileri dönemin Macar gazeteleri aracılığıyla ortaya koymayı amaçlamaktadır.