KÜLTÜREL MİRAS ALANLARININ ALGILANMASINDA BİR YÖNTEM OLARAK DENEYİM ROTALARI: BAYINDIR ÖRNEĞİ

Abstract

Kulturel mirasimizin onemli bilesenlerinden olan tarihi yerlesimlerin korunmasi, kulturel fiziksel, islevsel, ekonomik ve toplumsal yonleri ile cok girdili bir alandir. Uzerinde bulundugumuz cografyanin cok katmanli kulturel ortami ve bu ortamin sundugu zengin tarihi yapili cevre, farkli donemlerin farkli nitelikteki miras eserlerini bir arada sunmaktadir. Bu kapsamda Anadolu yerlesimlerinin hemen hepsi farkli uygarliklar, farkli topluluklar tarafindan bicimlendirilmis dokulari, anit yapilari ve sivil mimarlik orneklerini icermektedir. Bu alanlarin sahip olduklari degerleri guclendirerek korunabilmesi icin, konuyu bicimlendiren coklu sorgulara yanit verebilecek butuncul bir yaklasim ile ele alinmasi gereklidir. Soz konusu butuncul yaklasimin kurulmasinda onemle ele alinmasi gereken unsurlardan biri kulturel alanlarin bilinirliginin artmasini saglayan kullanici odakli yaklasimlarin olusturulmasidir. Tarihi yerlesimleri konu alan koruma uygulamalarinda siklikla karsilasilan temel sorunlardan biri, alan kullanicisinin icinde yasadigi alani yeterince tanimamasi, tarihi ve kulturel ozelliklerini bilmemesi ve degerli gormemesidir. Oysa tarihi alanlarin surdurulebilir bir anlayis ile korunabilmesi ancak kullanicisinin alanin kulturel varligini sahiplenmesi ile mumkundur. Bu nedenle, tarihi yerlesimleri konu alan butuncul koruma yaklasimlarinda alana deger yukleyen kultur varliklarinin ortaya cikarilmasi, gorunur kilinmasi, alan kullanicisi ve alani deneyimleyen ziyaretciler tarafindan bilinir hale gelmesi, degerinin farkina varilmasi onem tasimaktadir. Tarihi doku ve alanlarin korunmasi surecinde ‘yer’in niteliginin, anlaminin, sahip oldugu kulturel degerlerin bilinirliginin arttirilmasinin onemini esas alan bu calisma, soz konusu tartismalari Bayindir tarihi yerlesimi uzerinden gerceklestirmektedir. Kulturel mirasinin gorunur kilinmasini, alan kullanicisinin yerlesimin niteliklerini ve degerlerini daha iyi tanimasini, ziyaretciler tarafindan yerlesimin bilinirliginin artirilmasini amaclayan calisma, Bayindir yerlesiminin sahip oldugu kulturel mirasin butuncul algilanmasina olanak sunmasi icin deneyim rotalari onermektedir.