Kasteel d’Ursel in Hingene: from maison de plaisance to ducal lieu de mémoire?

Abstract

Gedurende bijna vier eeuwen fungeerde het kasteel van Hingene als maison de plaisance van de adellijke familie d’Ursel. Met de hulp van internationale ontwerpers volgde ze trouw de veranderingen in de wooncultuur. Zo evolueerde het kasteel van een ‘ steyne huys’ in de 16de eeuw tot een classicistische residentie in de 18de eeuw. Die evolutie verliep parallel met de stijgende status van de bewoners. Hoewel de familie d’Ursel stamde uit de zakenelite, transformeerde ze zich tot ‘ noblesse de robe’ en later ‘ noblesse d’épée’. Ze werden baron in 1600, graaf in 1636 en hertog in 1717. Vanaf de 19de eeuw dienden de hertogen in de openbare bestuursorganen op lokaal, provinciaal en nationaal niveau, tot ze halverwege de 20ste eeuw kozen voor een meer teruggetrokken bestaan. Al die tijd bleven ze in Hingene wonen. In 1973 culmineerden de geleidelijke verbrokkeling van het fortuin, oplopende successierechten en sociaal-economische veranderingen in een verkoop van het kasteel. Na twintig jaar leegstand onder verschillende eigenaars, werd het provinciebestuur van Antwerpen in 1994 de nieuwe eigenaar. Zo kreeg het kasteel een nieuw leven met muzikale, cultuurhistorische en receptieve activiteiten, waarin ook de herinnering aan de vroegere bewoners een plaats heeft gekregen.