Kariery dragomanów pochodzenia żydowskiego w Egipcie na tle sytuacji Żydów w Sułtanacie Mameluków (XV – początek XVI wieku)

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sylwetek dwóch dragomanów pochodzenia żydowskiego — Sajfa al-Dīn Shāhīna al-Tarjumāna oraz Taghrīa Birdīa — którym udało się zrobić zauważalne kariery w otoczeniu sułtanów Mameluków na przestrzeni XV i XVI wieku. Położenie Żydów w Sułtanacie Mameluków nie było łatwe, gdyż podlegali licznym ograniczeniom ze strony panującej dynastii, i przyjmuje się, że był to okres niewątpliwie gorszy dla Żydów, niż to miało miejsce w czasach panowania Fatymidów (909–1171) i Ajjubidów (1171–1250) w Egipcie. Dodatkowo Sułtanat Mameluków na przestrzeni XIV wieku przeżywał głęboki kryzys społeczny i ekonomiczny, który odbił się również na Żydach i doprowadził do upadku rzemiosła, zmuszając ich do zajęcia się głównie handlem. Pomimo ogólnego pogorszenia się sytuacji Żydów w Egipcie pełnili oni również ważne funkcje w administracji państwa Mameluków, jak choćby rolę dragomana, czyli tłumacza języków europejskich na dworze sułtana, co później zostało zaadoptowane i powszechnie wykorzystywane przez Osmanów.