Kadını Anne Olarak Güçlendirmek? AKP’nin Sosyal Politika ve Toplumsal Cinsiyet Yaklaşımını Şartlı Nakit Transferleri (ŞNT) Üzerinden Okumak

Abstract

Bu makale, AKP Hükümeti döneminde sosyal politikanın toplumsal cinsiyet boyutuna, özellikle kadınların yoksulluğu azaltma programlarında nasıl konumlandırıldığı açısından bakmaktadır. AKP Hükümeti’nin önde gelen bir sosyal yardım programı olarak Şartlı Nakit Transferi’ne (ŞNT) odaklanmaktadır. Makale genel olarak ŞNT’yi ve özelde Türkiye’de uygulanan ŞNT programını bir toplumsal cinsiyet analizine tabi tutmaktadır. Özellikle kadınlara atfedilen roller açısından ŞNT programının, AKP’nin muhafazakar ve neoliberal yaklaşımını nasıl yansıttığını göstermektedir. AKP’nin politikalarındaki toplumsal cinsiyet konusundaki çift-taraflılığın ŞNT örneğinde de görülebildiğini iddia etmektedir. Söylemsel düzeyde kadınların bu program aracılığıyla güçlendirilmesinden bahsedilirken, programın yapılandırılma şeklinin kadınların eviçi geleneksel rollerini güçlendirdiği savunulmaktadır. Program kapsamında para transferlerinin annelerin hesaplarına yapılması programın kadınları güçlendiren bir özelliği olarak savunulmaktadır. Ancak para transferini annelik statülerinden dolayı almaları aslında kadınlar ve erkeklerin farklı rollerini vurgulayan özcü bakıç açısını güçlendirmektedir. Neoliberal sosyal risk yönetimi yaklaşımına dayanan ŞNT, yoksul aileyi gelecekteki sosyal risklerle mücadele edecek temel mekanizma olarak hedeflemektedir. Sosyal koruma rolü devletten aileye kaydırılmakta, ayrıca anneler para transferinin alıcısı olarak belirlendiğinde yoksulluktan kurtulma ve riskleri yönetme sorumluluğu kadınlara bırakılmaktadır. Özetle bu makale, neoliberal ve muhafazakar yönelimleri olan AKP için ŞNT’nin çok uygun bir sosyal yardım programı olduğunu iddia etmektedir.