Insulin hormone: Mechanism and effects on the body and relationship with central nervous system

Abstract

Diabetes Mellitus (DM) dunyadaki en yaygin kronik hastaliklardan biridir. Ya yetersiz insulin salinmasi ya da insuline karsi olusan direnc ile karakterizedir. Insulin pankreasin Langerhans adaciklarindaki beta hucrelerinden salinan ve vucuttaki karbonhidrat metabolizmasinin duzenlenmesinde glukagon ile birlikte rol alan bir hormondur. Insulinin, karbonhidratlar uzerindeki etkileri baglaminda, insulin hemen hemen tum dokularda (beyin haric), glikozun hucrelere kolaylastirilmis difuzyonunu hizlandirmakta ve kan glikoz duzeyini azaltmaya yonelik bir etki olusturmaktadir. Bir baska ifadeyle insulin kan seker duzeyinin duzenlenmesinde gorev alir. Insulin sekresyonunun enerji miktarindaki artisla alakali oldugu bilinmektedir. Hucre ici enzimlerle yakindan iliskili olup, insulinin, glikolitik ozellige sahip; glukokinaz, piruvat kinaz, fosfofrukto kinaz ve fruktoz 2,6 bifosfataz uzerinde transkripsiyonu stimule edici etkisi oldugu, glukoneogenik ozellikli fosfofenolpurivat karboksikinaz uzerinde transkripsiyonu inhibe edici etkiye sahip oldugu gosterilmistir. Insulinin, karbonhidrat metabolizmasinin birincil dengeleyicisi olmasinin yaninda, karbonhidrat metabolizmasi ile iliski icinde bulunan yag ve protein metabolizmalari uzerinde de onemli etkileri vardir. Diyabetin Merkezi Sinir Sistemi (MSS) uzerindeki etkilerinin temelinde ise iki mekanizmanin onemi uzerinde durulmakta, bunlardan ilkinin metabolik degisiklikler sonucu ortaya cikan oksidatif stres oldugu, digerinin ise kalsiyum iyonu metabolizmasinda meydana gelen bozukluklardan kaynaklandigi iddia edilmektedir. Bu derlemede insulinin temel etki mekanizmalari, hucresel duzeydeki yansimalari ve MSS ile olan iliskisi uzerinde durularak detayli bilgiye ulasilmasi amaclanmistir.