IHLARA VADİSİ, IHLARA VE BELİSIRMA KAYA KİLİSELERİNİN GÖMÜ ALANI OLARAK KULLANIMI

Abstract

Bizans mimarisinde kilise ve şapellerin gömü alanı olarak kullanımı yaygındır. Özellikle kiliselerin portiko, narteks ya da yan nefler gibi litürjik açıdan ikincil öneme sahip bölümlerinin gömü alanı olarak kullanıldığı görülür. Ayrıca kiliseye bitişik mezar odaları, mezar şapelleri, parekklesion ve arkosolium tipinde mezarlara da rastlanır. Ihlara Vadisi’nde kiliselerin en yoğun görüldüğü yerleşimler olan Belisırma ve Ihlara yerleşimlerinin farklı plan tiplerindeki kiliseleri de benzer gömü mekanlarının yanı sıra naos ve narteks zeminine oyulmuş çok sayıda mezara sahiptir. Gömü mekanları ve zemin mezarlarının kilise plan tiplerine göre konumları ve doğrultularında farklılıklar gözlenir ancak yine de Bizans’ın gömü geleneğinin bir taşra eyaletinde küçük farklılıklarla da olsa sürdürüldüğü söylenebilir. Ihlara Vadisi kiliselerinin gömü alanı olarak kullanımı, ölümden sonraki dua beklentilerinin bir göstergesi olan bani portre ve yazıtlarında da açıkça ifadesini bulmaktadır. Bu yönüyle Ihlara Vadisi, kayaya oyulmuş kilise ve ibadet mekanlarındaki gömü alanları, duvar resimleri ve yazıtları sayesinde Bizans’ın ölü gömme geleneğini yansıtan bir yerleşim olarak ele alınmış ve değerlendirilmiştir.