Güneydoğu Anadolu’daki Ra’sü’l-Ayn Çiftliğinde Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri (19. Yüzyıl)

Abstract

Osmanlı Devleti’nde tarım ve hayvancılık toplumsal hayatı ve ekonomik yapıyı şekillendiren ana unsurlardan biridir. Devlet, farklı konum ve rütbelerdeki memurlara gerçekleştirdikleri hizmetler karşılığında maaş niteliğinde topraklar tahsis etmiştir. Bu durum, devleti hem maaş ödeme gibi büyük bir mali yükümlülükten kurtarmış hem de boş toprakların üretime açılmasını sağlamıştır. Üretime açılan bu topraklar üzerinde birçok tarım ve hayvancılık faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada Ra’sü’l-Ayn Çiftliği’ndeki tarım, meyvecilik ve hayvancılık faaliyetleri üzerinde durulacaktır. Ayrıca çiftlikte tarım alanındaki modernleşme çalışmaları, tohum miktarları, çiftlikte yer alan Maşuk arazisine ait demirbaş listesi, Ra’sü’l-Ayn Çiftliği’nde ipek böceği yetiştiriciliği ve Sur kasabasındaki susuzluk sorununun çiftlik arazisinden geçen akarsu aracılığıyla çözülmesi gibi konular hakkında bilgiler verilecektir. Araştırmada, Osmanlı arşiv belgelerinde yer alan bilgi ve veriler transkripsiyon edildikten sonra içeriğine göre sınıflandırılmış ve yorumlanarak araştırmaya dâhil edilmiştir. Yapılan literatür taramasında Ra’sü’l-Ayn tarihi hakkında bazı tez ve kitap çalışmalarına rastlanmışsa da 19. yüzyılda Ra’sü’l-Ayn Çiftliği’nde tarım, meyvecilik ve hayvancılık faaliyetlerine dair herhangi bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu sebepten dolayı araştırmanın literatürde bir boşluğu dolduracağı düşülmektedir.