FEMİNİST BAKIŞLA BİR GÜÇLENME DENEYİMİ OLARAK BOŞANMA: YORUMLAYICI FENOMENOLOJİK ANALİZ

Abstract

Boşanma, ailenin her bir ferdi için olağandışı bir yaşam olayıdır. Bununla birlikte ataerkil toplum düzenlerinde kadının boşanma sürecinde ve boşanmış bir kadın olarak yaşamına devam etmede daha fazla güçlük yaşadığı bilinmektedir. Toplumsal ön kabuller, kadının boşanmaya ilişkin kendi düşünceleri, evlilik ilişkisinin özellikleri, çocukların varlığı ya da yokluğu, kadının ekonomik yaşama katılamayışı ya da katılmaya zorunlu kalması gibi durumların da kadının güçlük yaşaması ile ilgili olabileceği değerlendirilmektedir. Bu çalışma, kadının toplumsal cinsiyete bakış açısı ve toplumdaki konumlandırılışının; sosyal destek sistemleri, çocuk sahibi olma, kendi gelirini elde etme gibi durumların boşanma süreci ve sonrasında kadının yaşamına nasıl etki ettiğini ortaya koymaya odaklanmıştır. Boşanma deneyimi üzerinden en çok 1 yıl geçmiş 14 kadın katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak veri toplanmış ve tüm veri Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz (YFA) yöntemi ile çalışılmıştır. Analiz sonucunda 1) boşanmaya giden yolda tutum ve davranışların öncül belirtileri, 2) boşanmaya dair mevcut tutum ve davranışlar, 3) yaşamın yeniden inşasına ilişkin tutum ve davranışlar olmak üzere 3 ana tema belirlenmiş ve bu temalara ait toplam 11 alt tema ortaya çıkmıştır. Çalışma kapsamında temel olarak katılımcıların boşanma kararını alırken zorlandıkları ancak sonrasında belirgin rahatlama ve olumlu duygular ifade ettikleri, aile desteğinin önemli bir faktör olduğu, kadınların güçlü kişisel yanları ile sürece uyumlarının arttığını ifade ettikleri, ataerkil düzene ilişkin tutum ve davranışların tüm süreci zorlaştırdığına dair ortak paydada buluştukları görülmüştür. Çalışma, toplumsal cinsiyet ve feminist yazın çerçevesinde ele alınmış ve feminist bilgi üretmeyi hedeflemiştir.