Abstract

مبحث سادگی در معماری همواره از مفاهیم مهم و مطرح در محافل معمارانه به‌حساب می‌‌آید. در این مقاله با هدف تبیین سادگی‌ از منظر اسلامی در معماری، سادگی در دو وجه مادی و معنوی تبیین می‌گردد. در وجه مادی، سادگی‌ به ابزاری برای دستیابی به غایت مادی مطلوب در ساختار معماری خلاصه می‌‌شود. درحالی‌که در وجه معنوی، در اثر معماری باید به‌منظور دستیابی به غایتی معنوی نیز از سادگی‌ بهره گرفت. در آموزه‌های ادیان و همچنین در مکاتب اخلاقی،‌ از انطباق غایت مادی بر غایت معنوی به زهد تعبیر می‌‌شود که کیفیات و حدود آن بسته به جهان‌بینی‌ دینی یا اخلاقی تفاوت می‌‌یابد و متعاقباً بر معماری آن‌ها نیز اثر می‌‌گذارد. سؤال اصلی‌ پژوهش حاضر این است که مفهوم سادگی‌ از منظر اسلامی در معماری چه کیفیاتی را شامل می‌‌شود و چگونه نمود می‌‌یابد؟در فرضیۀ این پژوهش، که پاسخی احتمالی‌ است به این پرسش، سادگی‌ از منظر اسلامی را بهره‌گیری از تنوع و تعدد عناصر در راستای انطباق غایت مادی بر معنوی در ساختار معماری می‌دانیم. به‌منظور اثبات این امر، در قالب پژوهشی کیفی‌ و مبتنی‌ بر روش توصیفی تحلیلی، مفهوم سادگی‌، هم در منابع حوزه معماری و هم در منابع اخلاقی‌ و دینی، بررسی شده است. نتایج حاکی است که در سادگی‌ِ اسلامی برخلاف رویکرد رهبانیت که پیروان آن هرگونه رغبت به دنیا را پس می‌‌زنند، زهد حقیقی‌ را مبتنی‌ بر حد اعتدال و ایجاد بیشترین قرب الهی از رغبت به دنیا می‌داند. ازاین‌رو معماری مبتنی‌ بر سادگی‌ اسلامی از عناصر متعدد و متنوعی برخوردار می‌‌گردد که همگی‌ در راستای رسیدن به قرب الهی است. در ادامه، سادگیِ اسلامی در معماری مسجد، به‌مثابۀ تجلیگاه هنر اسلامی، بررسی‌ گردیده است. بنابر نتایج این بررسی، مفهوم سادگی در معماری مساجد معاصر، هم در تبیین غایت مادی و هم انطباق آن بر غایت معنوی، با سادگی اسلامی تبیین‌شده در این تحقیق منطبق نیست. بدین معنا که برخی‌ مساجد نه از مطلوب‌ترین حالت مادی خود برخوردارند و و نه در تبیین غایت معنوی از زهد حقیقی‌ اسلامی بهره می‌‌برند.

Full Text
Published version (Free)

Talk to us

Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have

Schedule a call