Ewolucja pojęcia policji w kontekście genezy żandarmerii w Niemczech

Karol Dąbrowski

doi:10.17951/sil.2016.25.3.205

Abstract

Gendarmery is a police structure which operates in rural areas. The gendarmery model emerged in the Napoleonic Empire. It was adapted at the beginning of the 19 th century in the German states, Prussia, but especially in the south-German Lander where French influences were the strongest. Creation of gendarmery coincided with formation of the police idea. Originally, the police meant a state system, and finally a professional, trained and armed unit which stands guard over public order and safety. Doctrinally it referred to Polizeiwissenschaft , Kameralwissenschaft , staatlicher Eudamonismus , Staatsrason-Idee and Staatsuntertanigkeit . There appeared Verwaltungspolizei , Bagatellsachen , Mandatsverfahren . The fall of feudalism enforced creation of the police services dedicated to rural areas, but their theoretical underpinning lies in the enlightened absolutism. Not without a reason the states of the first half of the nineteenth century are called post-absolutism police states.

Highlights

Gendarmery is a police structure which operates in rural areas
The gendarmery model emerged in the Napoleonic Empire
It was adapted at the beginning of the 19th century in the German states, Prussia, but especially in the south-German Länder where French influences were the strongest

Summary

C Origin in Germany

M Żandarmeria to formacja policyjna działająca na terenach wiejskich. Jej wzór narodził się w napoleońskiej Francji. U źródeł polskiej nauki policji w XVIII wieku, [w:] Studia z dziejów administracji. Policja administracyjna nie powinna być rozumiana jako policja we właściwym tego słowa znaczeniu, ale jako szereg instytucji (materialnych i formalnych), których celem jest zabezpieczenie bezpieczeństwa publicznego w poszczególnych działach administracji publicznej. Interesujące dla polskiego badacza jest to, że policystyczne i kameralistyczne klasyfikacje policji mają odniesienie nie tylko w literaturze, ale też w ustawodawstwie oraz układzie akt niemieckiej administracji krajowej i komunalnej XVIII i XIX w.32. Zdaniem J.P. Harla bezpieczeństwo wewnętrzne państwa składało się w części z bezpieczeństwa publicznego, a w części z prywatnego, dlatego system policji. Pod pojęciem bezpieczeństwa publicznego rozumiał on „stan spokojności, który dotyczy państwa jako osoby moralnej oraz rozciąga się na cały kraj”[38]. U zagrozić zachowaniu samego państwa lub ogólnego bezpieczeństwa wewnątrz gra[33] Zob. np. inwentarze zespołów miast w bazach Archiwum Krajowego Badenii-Wirtembergii, Bawarskiego Archiwum Państwowego, Archiwum Miasta Gießen, Archiwum Miasta Moguncji, www.deutsche-digitale-bibliothek.de [dostęp: 26.01.2016]

34 W oryginale

93. W tym miejscu nasuwa się skojarzenie z tekstem

76. Szerzej

SUMMARY