EVENTS IN THE SECOND BATTLE OF GEOK TEPE AND RUSSIAN GENERAL MIKHAIL DMITRIEVICH SKOBELEV

Abstract

Mihail Dmitrieviç Skobelev 1843-1882 arasında yaşamış Rusya ve Orta Asya tarihinde iz bırakan bir Rus Generalidir. Rusların Orta Asya ve Teke Türkmenlerine karşı savaşlarında büyük başarı elde eden ve Türkmen tarihine iz bırakan önemli komutandır. 19. yüzyıl Çarlık Rusya’sı için büyük savaşların yüzyılı olmuştur. Bu yüzyılda Ruslar kendi sınırlarını genişletmek ve yeni toprakları ele geçirmek arayışına giriştiği dönem olmuştur. Rusların ilk hedefi Osmanlı topraklarına giriş yapıp Akdeniz’de söz sahibi olmaktı. Fakat Ruslar 1856’da Osmanlı ile giriştiği Kırım savaşını Avrupa devletlerinin de dahil olduğu bu mücadeleyi kaybetmişlerdi. Bu kayıp Rusların siyasi politikasına büyük darbe vurmuştur. Fakat Ruslar pes etmeyerek yönlerini Orta Asya’ya çevirmişlerdir. Rusların Orta Asya topraklarında en çok sahip olmak istedikleri bölge Hazar ötesinde yer alan Türkmen topraklarıydı. Kafkaslar ve Orta Asya ticaretini stratejik yolla bağlayan topraklara sahip olan Türkmenlerin işgali zaruriydi. Türkmenlere karşı yapılacak işgal için Petersburg’da Türkmenlere karşı uzun stratejik hazırlık sonrası Rus ordusu bu seferin başına geçecek olan komutanın kimin olacağına dair görüşmeler uzmanlar tarafından tartışılmıştır. Komutanlar tarafından alınan kararda bu seferin komutanı olarak daha önce Türkistan seferlerinde büyük başarılar elde eden D. M. Skobelev’i uygun görülmüştür. Türkmenlerin işgali için sefer öncesi 10 Ocak 1879 tarihinde Çar II. Aleksandır, Skobelev’i ile görüşmek için Petersbug’a çağırır. Çar II. Aleksandır, Ahal-Teke seferine Skobelev’in başa gelmesi ile onun yetkilerini de genişletmiştir. Skobelev, sefer için gerekli olan yardım ve desteği Türkistan ve Orenburg’dan istediği kadar elde edebilecekti. Rusların Türkmenlere karşı daha önce verdikleri kayıp nedeniyle Skobelev daha dikkatli ve temkinli davranmayı tercih etmiştir. Çünkü Orta Asya coğrafyası Rusların yaşadıkları topraklara göre çok daha farklıydı. Ayrıca Türkmenleri işgal etmek diğer Orta Asya hanlıklarına nazaran kolay olmamıştır. Bu çalışmada Çarlık Rusya’sının Türkmen karşı ilk savaşta başarısız olmaları ardından ikinci defa savaş açmaları ve 12 Ocak 1881 tarihinde Göktepe savaşında Ruslar ve Teke Türkmenleri arasında yaşananlar ve Türkmenlerin yenilgisi gibi bilgilere yer verilmişti.