Erken Doğum Sonrası Dönemdeki Kadınların Bilişsel Esneklik ve Bilişsel Duygu Düzenleme Durumlarının Annelik Rolü Üzerine Etkisi: Kesitsel Web Tabanlı Bir Çalışma

Abstract

Amaç: Annelik rolü, kadının annelik davranışlarını öğrendiği ve bu davranışları yerine getirdiği dinamik ve gelişimsel bir süreçtir. Yeni rol ve sorumlulukların ortaya çıktığı bu dönemde, annelerin yaşam adaptasyonlarına fayda sağlayabilecek duyusal ve bilişsel fonksiyonların değerlendirilmesi önemlidir. Bu çalışmada, erken doğum sonrası dönemdeki kadınların bilişsel esneklik ve bilişsel duygu düzenleme durumlarının annelik rolü üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel web tasarımdaki bu çalışma, 01 Mart-30 Haziran 2023 tarihleri arasında yürütülmüştür. Anketler “surveyy.com” web sitesi kullanılarak oluşturulmuş ve sosyal medya platformlarında paylaşılmıştır. Araştırma erken postpartum dönemdeki 482 anne ile gerçekleştirilmiştir. Verileri Kişisel Bilgi Formu, Anlamsal Farklılık Ölçeği-Anne Olarak Ben, Bilişsel Esneklik Envanteri ve Bilişsel Duygu Düzenleme Anketi Kısa Formu kullanılarak toplanmıştır. Veri analizinde t testi, Anova, Lineer Regresyon ve Tukey testleri kullanılmıştır. Bulgular: Doğum sonrası dönemdeki annelerin annelik rolü, bilişsel esneklik ve bilişsel duygu düzenleme ölçek toplam puan ortalamaları sırasıyla 57.91±10.27, 73.26±10.73 ve 51.00±10.41 olarak tespit edilmiştir. Annelerin sosyodemografik ve obstetrik özellikleri annelik rolü toplam puanını etkilememektedir. Bilişsel esneklik düzeyinin annelik rolü toplam puanı üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi varken (p<0.001) (R2=0.110); bilişsel duygu düzenleme stratejilerinden ruminasyon ve diğerlerini suçlama puanının annelik rolü toplam puanı üzerinde negatif ve anlamlı bir etkisi vardır (p<0.001) (R2=0.083). Sonuç: Bu araştırmanın sonuçları, bilişsel esneklik düzeyi ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin annelik rolü üzerinde etkili bir faktör olduğunu göstermektedir. Çalışmamızda, annelik rolü ve bilişsel esneklik puanının iyi, duygu düzenleme stratejilerinin ortalama düzeyde olduğu belirlenmiştir. Doğum sonrası dönemde maternal bilişsel algılar dikkate alınarak anneye yaklaşım sağlanmalıdır. Doğum yapanların zihinsel durumu ile yeni rollerin anne üzerinde oluşturduğu stresin iyi anlaşılması, her kadın için daha kişiselleştirilmiş tedaviyi mümkün kılabileceği gibi bu sürece uyum sağlamayı da kolaylaştıracağı düşünülmektedir.