Emocje w „Chłopie polskim…” . Reminiscencje badaczy na podstawie autobiografii Władka

Abstract

Artykuł stawia sobie za cel próbę odpowiedzi na pytanie o specyfikę obecności emocji w klasycznej autobiografii Władka, opublikowanej w ramach pięcioksiągu „Chłop polski w Europie i A meryce”, autorstwa Williama Thomasa i Floriana Znanieckiego. Praca ta w 2018 roku liczyła sobie sto lat od momentu wydania, co zainspirowało badawcze zajęcie się nią w kontekście współczesnym. Autorzy przedstawili tytułową problematykę w trzech ujęciach: (a) konkretnym kompleksie założeń teoretycznych socjologii Znanieckiego i T homasa; (b) orientacji poznawczej zakorzenionej w pytaniach badawczych i obrazie świata początku XX wieku oraz (c) zagadnieniach analizy autobiograficznej interpretowanych w powiązaniu ze współczesnymi założeniami analizy sformułowanymi przez Fritza Schütze. Analiza zawiera obok kwestii stricte dotyczących pracy Thomasa i Znanieckiego również elementy interpretacji współczesnej ewolucji socjologii emocji, prowadząc do sformułowania uproszczonego opisu ewolucji analizy biograficznej. Wnioski zmierzają do konstatacji instrumentalnego potraktowania emocji zarówno w tradycyjnym tekście Thomasa i Znanieckiego, jak i we współczesnym przykładzie. Sugeruje to poza innymi wnioskami pewien poziom nieprzystawalności studiów na temat emocji do klasycznych i wybranych współczesnych opracowań badawczych, ale również pozwala wnioskować o statusie „Chłopa polskiego…”, nie tyle, jako dzieła kanonicznego, ale raczej przełomowego dla obu problematyk. Z tym, że w tym drugim przypadku zwrócenie uwagi na emocje wiązało się bezpośrednio z ewolucją refleksji socjologicznej w kierunku indywidualizacji (w zakresie podejścia) i w kierunku interakcjonizmu symbolicznego.