Abstract

Türk halk oyunları coğrafi, tarihsel, kültürel ve sanatsal geçmişi ile Anadolu’nun önemli kültürel unsurlarından biridir. Geçmişten günümüze uzun bir sürece yayılarak varlığını sürdüren Türk halk oyunlarını oluşturan oyunlar ele alındığında bu oyunların bağlı olduğu toplumun kültürel kodlarından ve yaşantılarından meydana geldiği görülmektedir. Bu şekilde önemli kültürel ögeleri barındıran oyunlardan biri çepik oyunudur. Coğrafi olarak sınırları bulunan Elâzığ ve Diyarbakır illerinde görülen çepik oyununun müzikal yönü kısmen birbirine benzer olsa da farklı hareket ve duygular içerdiği tespit edilmiştir. Ayrıca her iki ilde oynandığı şekli ile ritim yapıları ele alındığında Elâzığ çepik oyununun ağırdan başlayıp hızlandığı ve sonra tekrar ağırlaşıp ardından tekrar hızlanarak devam ettiği; Diyarbakır çepik oyununun ise sabit bir ritim yapısına sahip olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada her iki ilde de oynandığı görülen çepik oyunun hareket ve müzikal analizi yapılmıştır. Makalenin merkezinde Elâzığ ve Diyarbakır illerinde oynanan çepik oyununun karşılaştırmalı analizi bulunmaktadır. Bunun için hareketlerin benzerlikleri ve farklılıkları ile müziksel unsurlardaki paralellikler ve ayrılıklar incelenmiş; böylece oyuna dair her iki yörenin kültürel ve toplumsal bağlamdaki özgünlükleri ortaya konmuştur. Ayrıca analizi oluşturan etmenler bir tablo ile gösterilmiştir. Çepik oyunlarının hareket analizi yapılırken oyunlar; vücut, ayak ve kolların yaptığı hareketler bağlamında ele alınıp hareket sayılarına göre anlatılmıştır. Oyunların hareket anlatımı tamamlandıktan sonra da oyunun notası eklenmiştir. Daha sonra ise müzik analizi yapılarak eser içerisinde kullanılan makam dizisine ve eseri oluşturan seslere yer verilmiştir. Çalışmanın amacı, Türk halk oyunlarının en yaygın olarak oynanan oyunlarından biri olan çepik oyununun hareket çözümlemelerinin yapılması, öğrenilmesi ve öğretilmesinin kolaylaştırılmasını sağlamaktır. Yöntem olarak yapısal hareket analiz yöntemi izlenmiştir. Kapsam olarak ise Elâzığ ve Diyarbakır illerinde oynanan çepik oyunu mercek altına alınmış; ardından bu oyunların karşılaştırmalı analizi yapılarak yorumlanmıştır. Yapılan araştırmanın neticesinde Elâzığ ve Diyarbakır yörelerinde oynanan çepik oyunlarının analizinde önemli sonuçlara ulaşılmıştır. Elâzığ ilinde görülen çepik oyununun bir ekip/topluluk tarafından değil iki erkek veya kadın tarafından oynandığı; coşku ve sevinç duygularını öne çıkardığı anlaşılmıştır. Diyarbakır ilinde oynanan çepik oyununun ise topluluk/ekip tarafından oynandığı ve kavga, çekişme duygularını aksettiği tespit edilmiştir.

Full Text
Published version (Free)

Talk to us

Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have

Schedule a call