Ekonomik faaliyet kolu tanımlama ve sınıflandırma önerisi: bilgi yoğun iş hizmetleri (BYİH)

Abstract

Bir ekonomik faaliyetin sınıflandırılması, o faaliyetin ne kadar iyi tanımlandığı ve özelliklerinin ne kadar iyi ortaya konulabildiği ile doğrudan ilişkilidir. Ekonomik faaliyet kolları ile ilgili ilk sınıflandırma 1940’lı yıllarda üçlü sektör ayrımı ile yapılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre birincil faaliyet olarak tarım, ikincil faaliyet olarak sanayi ve üçüncül faaliyet olarak hizmet sektörü belirlenmiştir. Fakat günümüzde, teknoloji ve bilginin gelişmesi ile birçok iş kolu ortaya çıkmış ya da kendi içinde yeni iş bölümlerine ayrılmışlardır. Bu değişimden en büyük payı da hizmet sektörü almıştır. Dünyada, özellikle son 30 yılda, sanayiden hizmet sektörüne doğru yapısal bir dönüşüm yaşanmıştır. Bu dönüşüm, hizmet sektörüne olan ilginin ve talebin artmasına neden olduğu gibi, hizmet sektörünün kendi içinde bölünmesine de sebep olmuştur. Bunun sonucunda hizmet sektörünün birçok alt faaliyet kolu ortaya çıkmıştır. Son yıllarda yapılan çalışmalara bakıldığında, hizmet alt sektörlerinin farklı isimlerde ve farklı içeriklerde sınıflandırıldığı görülmektedir. OECD ve Dünya Bankası’nın hizmet sektörünü üretici, tüketici ve kamu hizmetleri olmak üzere üç alt sınıfa ayırması ve buna ilaveten az bilgi ve bilgi yoğun olarak bir ayrıma gitmesi birçok tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, hizmet sektörü içinde bilgi yoğun iş hizmet faaliyetlerini (BYİH) temsil eden alt sektörleri tanımlamak ve sınıflamaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, bilgi yoğun iş hizmetleri üzerine yapılmış çalışmalar, hazırlanmış raporlar ve bilgi yoğun hizmetleri temsil eden sektörler içerik analizi kullanılarak irdelenmektedir. Bu kapsamda öncelikli olarak BYİH faaliyetlerinin neleri içerdiği veya içermediği ortaya konulmakta ve faaliyet alanını tanımlama önerisi getirilmektedir. Ardından bu tanımlama temel alınarak, BYİH içindeki sektörler ele alınarak BYİH faaliyetleri sınıflandırılmaktadır. Yapılan içerik analizine göre, BYİH sektörleri içinde toplamda 10 adet bilgi yoğun hizmet faaliyeti tanımlanmaktadır. BYİH faaliyetlerini tanımlama ve sınıflandırma önerisi geliştiren bu çalışma, ekonomik faaliyet kollarının değişen içeriğini ortaya koymakta ve veri sınıfları için de önemli bir altlık sağlamaktadır.