Ekonomia narracji – początki nowego nurtu

Abstract

Artykuł prezentuje obszerny i krytyczny przegląd badań ekonomicznych, które można zakwalifikować do kształtującego się nurtu ekonomii narracji. Jego głównym celem jest odkrywanie ekonomicznego znaczenia narracji, które są rozumiane generalnie jako opowieści rozpowszechnione w społeczeństwie. W pracy zaprezentowano trzy główne podgrupy badań nad narracjami w ekonomii. Pierwszą stanowią badania ekonomiczne nad zróżnicowaniem kulturowym społeczeństw, które może wynikać z różnic między narracjami w poszczególnych kulturach. Druga grupa to analizy i prognozy fluktuacji zmiennych makroekonomicznych dokonywane przy wykorzystaniu metody automatycznej analizy różnych charakterystyk (np. poruszanych tematów czy prezentowanych odczuć) dużych korpusów tekstów, często prasowych. Trzecią kategorię tworzą badania oparte na eksperymentach, które ukazują rolę narracji w kształtowaniu preferencji, zachowania, sposobu myślenia i podejmowaniu decyzji przez jednostkę (w szczególności poprzez czynienie sensownymi surowych danych ze świata zewnętrznego). Pogłębiony przegląd literatury pozwolił na wyciągnięcie wniosków: narracje mają duży potencjał, jeśli chodzi o dziedzinę ekonomii, ale w ramach tego nurtu pojawiają się też problemy, takie jak rozmycie definicji narracji, niejasność kanału przyczynowego oddziaływania narracji i imperializm ekonomii. Wynikają one m.in. ze zbyt powierzchownego i czysto ilościowego traktowania przez ekonomistów tekstów jako nośników narracji i z niedostatku badań skupiających się na szczegółowej analizie funkcjonowania konkretnych narracji. W tym przypadku ważne może być przeniesienie idei z innych dyscyplin, takich jak interdyscyplinarny nurt analizy dyskursu.