EDUCATION IN MADRASAHS IN MARAS SANJAK (1898-1904) AND LİBRARİES

Abstract

Bu araştırmada H.1316-1321/ M.1898-1904 tarihli Maârif Salnâmeleri’nde yer alan veriler doğrultusunda Maraş Sancağı’nda Osmanlı klasik dönem eğitim kurumu olan medreseler incelenmiştir. Nitel araştırma desenine uygun yürütülen çalışmada doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda 1898-1904 yıllarına ait Maârif salnâmelerine ulaşılarak veriler Osmanlı Türkçesinden günümüz Türkçesine transkripe edilerek kategorilere ayrılmıştır. Bu araştırmanın verileri H.1316-1321/M.1898-1904 tarihli Maârif Salnâmeleri, kaynak eser, kitap, makale gibi akademik yayınlardan elde edilmiştir. Çalışmaya konu olan medreseler hakkında ulaşılan bilgiler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Maraş Sancağı’nda mevcut olan medreseler, bulundukları yerler, medreselerin kurucuları, müderrisleri, öğrenci sayıları ile sancakta bulunan kütüphaneler, konumları, kuruluş tarihleri ve kurucuları, sahip oldukları kitap sayısı hakkında bilgi verilmiştir. 1899 yılında Maraş’ta faaliyet gösteren 28,1900-1904 yılları arasında 23 medrese tespit edilmiştir. Boğaz Kesen, Alacalar, Çiçekli, Hacı Hüseyin, Çarşıbaşı medreselerinin kurucuları meçhuldür. Maraş merkez kazasında 1899’da bulunan Alacalar, Acemli, Şekerli, Çarşıbaşı; Elbistan kazasında mevcut olan Aşağı Cami, Kul Sufi, Karcızade medreselerinin kurucuları ahali olarak belirtilmiştir. Kurucusu kadın olan tek medrese Şaziye medresesidir. Medreselerin öğrenci sayıları ve medreselerde görevli müderrislerin yıllara göre değişkenlik gösterdiği gözlenmiştir. Maraş Sancağı’nda Maraş merkez kazasında Cami Kebir; Elbistan kazasında Hayatizade olmak üzere 2 adet kütüphane bulunmaktadır. Bu kütüphanelerin birinde 28, diğerinde 286 kitap bulunmaktadır.